De explosieve groei van e-commerce heeft het toezicht door de Douane voor grote uitdagingen gesteld. Waar voorheen een risicogerichte fysieke controle volstond, is deze aanpak door de enorme toename van het aantal zendingen niet langer uitvoerbaar. De Douane heeft daarom gekozen voor een nieuwe benadering: een actorgerichte aanpak. Hierbij ligt de focus op de bedrijven achter de e-commercezendingen, met als doel om via overleg en samenwerking fiscale naleving te bevorderen.
Dat blijkt uit de eerste Stand van zaken-brief Douane 2025 die door staatssecretaris Van Oostenbruggen van Financiën naar de Tweede Kamer is gestuurd.
De nieuwe aanpak kent wel beperkingen. Ze richt zich namelijk uitsluitend op fiscale risico’s, terwijl er ook aanzienlijke niet-fiscale risico’s spelen. Denk aan productveiligheid, milieuschade, gezondheidsrisico’s en schending van intellectuele eigendomsrechten. Deze risico’s worden onvoldoende afgedekt in het huidige toezichtmodel.
Nederland blijkt, in vergelijking met andere lidstaten, relatief weinig toezicht te houden op deze niet-fiscale aspecten aan de buitengrens. Daarom zijn er inmiddels extra stappen gezet om het toezicht op non-conforme producten te versterken. In 2025 worden gesprekken gevoerd tussen het ministerie van Economische Zaken en de Douane over de toekomstige rol van de Douane binnen het bredere stelsel van markttoezicht. Daarbij wordt ook gekeken naar de benodigde capaciteit en financiering voor aanvullende controles.
Tegelijkertijd worden op Europees niveau maatregelen overwogen die de Douane direct raken. Zo wordt gedacht aan:
- het invoeren van een EU-brede handling fee voor e-commercezendingen die direct aan consumenten worden geleverd;
- het afschaffen van de invoervrijstelling voor pakketten onder de € 150, om zo een gelijk speelveld te creëren met lokaal gekochte producten.
Nederland heeft bovendien een non-paper ingebracht in de onderhandelingen over het nieuwe Douanewetboek van de Unie. Hierin wordt gepleit voor een warehousemodel, waarbij zendingen in bulk worden geïmporteerd en vervolgens worden verdeeld. Dit model maakt het voor de Douane eenvoudiger en efficiënter om toezicht te houden dan bij miljoenen losse pakketjes.
Daarnaast onderzoekt de Douane binnen de bestaande kaders welke aanvullende mogelijkheden er zijn om het toezicht op e-commerce structureel te verbeteren.
Bron: Rijksoverheid