Spaarders schrikken zich een hoedje. Het uiteindelijke forfaitaire rendement op banktegoeden in box 3 over 2023 is vastgesteld op 0,92 procent. Bij het opleggen van de voorlopige aanslagen inkomstenbelasting bedroeg dit nog 0,36 procent, een verschil van 0,56 procent. Het gevolg is dat de voorlopige aanslagen voor spaarders te laag zijn vastgesteld, wat leidt tot een ‘bijbetaling’ op de definitieve aanslagen. Hoe kan dat? En mag dat eigenlijk wel?

Als een spannend jongensboek heb ik de conclusies van A-G Pauwels inzake de vijf box 3-cassatieprocedures gelezen. Wat is voor mij een spannend jongensboek? Dat is een boek met een plot dat je tevoren echt niet kon bedenken. Welnu, de vijf conclusies voldoen aan die definitie. Afgelopen weekend, de hele pentalogie in één adem uit. Wat een geweldig mooie werken!

Over een paar maanden verschijnt het arrest van de Hoge Raad over de rechtsgeldigheid van het rechtsherstel in box 3. Het ligt in de lijn der verwachtingen dat hij – in navolging van het advies van Advocaat-Generaal Wattel – oordeelt dat box 3-heffing verschuldigd is over het werkelijk rendement in plaats van het forfaitair rendement, bepaald volgens het rechtsherstel. Dat betekent dat burgers voortaan belasting moeten betalen over hun werkelijk rendement in box 3. De hamvraag luidt dan: wat moeten we verstaan onder het begrip ‘werkelijk rendement’?

In het jaar 2023 heb ik met veel liefde en plezier een aantal columns voor TaxLive geschreven. Meestal met als doel kennis en ervaring met collega belastingadviseurs delen. En soms door mijn naïviteit in de ijdele hoop de fiscale mammoettanker die het ministerie van Financiën heet, enigszins van koers te laten veranderen. Maar het jaar 2023 is bijna voorbij en is het daarom de hoogste tijd om tussen de oliebollen door nog even stil te staan bij de komende jaarwisseling. Wat is beredeneerd vanuit mijn fiscale beroepsdeformatie verstandig om nog dit jaar te doen en wat vooral pas ná 1 januari.

Per 1 januari 2024 wijzigen de inkomstenbelastingtarieven in box 2, het zogenoemde tarief aanmerkelijk belang (ab). Dit gaat over aandeelhouders die dividend uit hun eigen bv uitkeren. In 2023 kennen we nog één tarief, namelijk 26,9 procent. Vanaf 2024 wordt dit gedifferentieerd: box 2-inkomen in de eerste schijf van € 67.000 wordt belast tegen 24,5 procent, het meerdere in de tweede schijf tegen 33 procent. Wat betekent dat voor het dividendbeleid van een directeur-grootaandeelhouder (dga)?

De laatste jaren zijn de belastingtarieven behoorlijk op de schop gegaan. En komende jaren wordt dat niet anders. Dit leidt ertoe dat een ondernemer opnieuw moet nadenken over zijn rechtsvorm: liever IB-ondernemer of liever een bv-structuur?

Op 26 oktober 2023 nam de Tweede Kamer deze motie aan: ”constaterende dat advocaat-generaal en hoogleraar belastingrecht Peter Wattel vaststelt dat een tegenbewijsregeling grondrechtelijk onontkoombaar is in een grondrechtelijk onaanvaardbaar stelsel van gemiddelde belasting; verzoekt de regering de tegenbewijsregeling te onderzoeken en de Kamer over de uitkomsten te informeren.” (TK 36.418, nr. 93).
De reactie van de staatssecretaris van Financiën was niet echt verrassend: “Zoals in deze brief weergegeven kent een tegenbewijsregeling echter significante nadelen, waardoor het kabinet heeft besloten om hier geen wetsvoorstellen voor te doen.” (Kamerbrief met kenmerk 2023-0000251737).

Belastingmaatregelen voor ondernemers komen soms als paddenstoelen uit de grond en verdwijnen ook weer als sneeuw voor de zon. Sommige zijn positief, zoals dit jaar de mogelijkheid om op bepaalde bedrijfsmiddelen willekeurig af te schrijven. En sommige zijn lastenverzwarend, zoals komend jaar de versobering van de mkb-winstvrijstelling en de onverwachte verhoging van de hoge box 2-schijf. Maar zijn ondernemers wel zo blij met al deze wijzigingen? Een retorische vraag.

Vast niet. De Wet op de blauwe citroenen is een hele simpele, korte wet afkomstig van het ministerie van Financiën. De wet kent maar vier artikelen:

• Artikel 1: Citroenen zijn blauw.
• Artikel 2: Als de rechter vindt dat ze geel zijn, zijn ze toch blauw.
• Artikel 3: Zelfs als ik als staatssecretaris van Financiën zeg dat ze geel zijn, zijn ze toch blauw.
• Artikel 4: Deze wet geldt van 1 januari 2017 tot en met 31 december 2022. Pas vanaf 1 januari 2023 zijn citroenen geel.

Herkent u hem nog steeds niet? Deze wet is ook wel bekend onder de naam Wet rechtsherstel box 3.

Het leek erop dat de dga dit jaar voor het eerst sinds jaren gespaard zou blijven in de zoektocht naar dekking voor extra overheidsuitgaven, maar tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen in de Tweede Kamer ging het toch weer mis.