De belastingwetten kennen bepalingen die al decennialang bestaan en ongewijzigd zijn gebleven. De basis van de vennootschapsbelasting dateert uit de jaren 1960 en is door maatschappelijke ontwikkelingen voortdurend aangepast.

Iedereen heeft het er over en ook fiscalisten ontkomen er niet aan: generatieve taalmodellen (Generative Pre- trained Transformer of GPT), beter bekend onder de merknamen ChatGPT, Gemini of Claude. Het zijn taalmodellen die worden getraind op grote hoeveelheden tekst en die nieuwe inhoud kunnen genereren in woorden, beeld of geluid.

In de afgelopen weken heb ik mij volop beziggehouden met art. 10a Wet VPB 1969, fraus legis en art. 6 ATAD (de algemene antimisbruikregel). Niet omdat ik, met mijn pet van ‘belastingadviseur’, een casus heb voorliggen, maar omdat ik, in mijn hoedanigheid van wetenschapper, een quo vadis winstdrainage aan het schrijven ben voor een van de fiscale vakbladen.

De meldingsplicht voor grensoverschrijdende constructies (DAC6) is nu bijna twee jaar in werking en er zijn, alleen al in Nederland, inmiddels enkele duizenden meldingen gedaan. Naar verluidt is Nederland in de EU koploper van het aantal meldingen, wat natuurlijk niet helpt om van ons imago af te komen dat wij nog steeds disproportioneel veel bij ‘agressieve fiscale constructies’ zouden zijn betrokken.

Het aantal faillissementen stijgt weer, aldus de Kamer van Koophandel. Nu de coronasteunmaatregelen zijn afgebouwd, de (energie)prijzen fors stijgen, het economische pessimisme groot is en de aflossing van de (€ 20 mrd.) belastingschulden weer op gang komt, zal de stijging naar verwachting toenemen. Ondernemingen in nood zullen samen met hun afnemers, werknemers, leveranciers en financiers de onzekerheid het hoofd moeten bieden.

De fiscale eenheid gaat op de schop en het is de stellige verwachting dat daarbij de vermogensconsolidatie zal sneuvelen. Een aspect dat nog maar beperkt aandacht heeft gekregen, is dat daarmee ook een van de belangrijkste functies van de fiscale eenheid verloren gaat: die van fiscale reorganisatiefaciliteit.