"Een gezwel in het systeem", noemt Leo van Loo de eenvoud waarmee te frauderen valt met de btw. Van Loo, btw-specialist bij KPMG Meijburg & Co, zegt geen belasting te kunnen bedenken die fraudegevoeliger is dan de omzetbelasting. "De enige oplossing is gedegen Europees verrekeningssysteem, maar daarvoor ontbreekt het al jaren aan het noodzakelijke vertrouwen tussen de lidstaten van de Europese Unie."

Multidisciplinair

De Belastingdienst publiceerde vorige week in zijn halfjaarsrapportage cijfers over de maatregelen die in 2012 genomen zijn om de effectiviteit van de aanpak van met name carrouselfraude te vergroten. De fiscus heeft gekozen voor een zogeheten multidisciplinaire aanpak, die inhoudt dat meerder partijen structureel bij de bestrijding van fraude betrokken worden: banken, belastingadviseurs, accountants en het notariaat. Deze beroepsgroepen worden actief geïnformeerd over fraudepatronen, zoals afgelopen jaar onder meer gebeurde rond de handel in koperkathoden en de handel in mobiele telefoons.  Met betrekking tot de resultaten van deze aanpak zijn enkele cijfers bekendgemaakt. Zo zijn in 2012 tot 1 oktober 55.000 btw-nummers ingetrokken, een verdubbeling ten opzichte van dezelfde periode in 2011. Het totaal aan opgelegde boetes was in 2012 20 miljoen euro; in 2011 was dat 2,7 miljoen euro.

Capaciteit

Een succesvolle, effectieve aanpak dus? "Een aardig begin, maar het kan beter", zegt Rogier Vanhorick, partner bij Deloitte, "hier is meer nodig." Vanhorick heeft namens de NOB zitting in de Expertgroep Carrouselfraude, waaraan onder meer ook Belastingdienst en FIOD deelnemen. "Ik zie dat de fiscus niet voldoende capaciteit kan vrijmaken voor dit probleem en dat de fraudeurs steeds beter gefinancierd en georganiseerd zijn", zegt hij. "Wat betreft opsporing bijvoorbeeld is er meer mogelijk met bijvoorbeeld het digitaal zoeken naar verdachte patronen in data over betalingsverkeer en dergelijke. De mogelijkheden op het gebied van data analytics en het combineren van vrijelijk beschikbare data zijn divers. Als ik zie wat adviesbureaus hun klanten wat dit betreft kunnen aanbieden op het gebied van risicomanagement, dan constateer ik dat de Belastingdienst op dit gebied nog enigszins achterloopt."

Bescherming

Wat betreft preventie ontbreekt op dit moment een deugdelijk en vooral veilig meldingssysteem waarbij bonafide bedrijven van tevoren weten waar ze aan toe zijn, voegt Vanhorick daar aan toe. "Als je vermoedt dat een van de partijen in de keten onderdeel uitmaakt van een frauduleus geheel, komt het erop neer dat je de Belastingtelefoon moet bellen. Je weet vervolgens niet hoe de persoon aan de andere kant van de lijn reageert en wat er precies met de melding gebeurt. Dat is geen goed systeem. De melder moet kunnen melden bij iemand die kennis van zaken heeft, weten waar hij aan toe is en beschermd worden. Mogelijke aansprakelijkheidstelling ligt immers op de loer." Echter, de voorbeelden waarin het mis gaat doen de ronde en dat schrikt potentiële meldingen af, aldus Vanhorick.

Ingetrokken

Afgezien van deze elementen leidt de huidige aanpak tot diverse praktische problemen, zeggen andere fiscalisten. Volgens Maarten Benard, btw-specialist bij BDO, kan het grote aantal ingetrokken btw-nummers weliswaar beschouwd worden als een vermindering van het risico op fraude, maar intussen krijgt hij geregeld vragen van klanten die 'na een tijdje' hun btw-nummer weer nodig hebben en er dan achterkomen dat het ingetrokken is. Benard: "Vervolgens moeten we hemel en aarde bewegen om het weer terug te krijgen."

Van Loo (KPMG) wijst op de grote administratieve lasten die gemoeid zijn met de matching van btw-nummers bij intracommunautaire transacties. "Op zichzelf is dat geen probleem, als daar resultaten tegenover staan. En dat was het geval tot 2010, toen het alleen om leveringen ging. Maar in 2010 zijn diensten hieraan toegevoegd en sindsdien werkt het systeem niet meer. Dat is een frustrerende ontwikkeling."

Kortom, de fiscus is er nog niet met de bestrijding van btw-fraude. Over het algemeen hebben fiscalisten waardering voor de snelheid waarmee verleggingsregelingen worden afgekondigd en ook wordt erop gewezen dat het algemene niveau van btw-fraude in Nederland lager is dan in andere Europese landen - met name het Verenigd Koninkrijk. Vanhorick: "We doen het niet slecht en het sparren met FIOD en ministerie van Financiën werpt zeker vruchten af op preventief gebied. Maar het kan veel beter." 

Bron: Redactie TaxLive