Het kabinet wil met de wet tegengaan dat bijvoorbeeld criminelen hun inkomsten spreiden bij verschillende banken en zo onder de radar van witwasdetectie blijven. Daarom is het de bedoeling dat banken onderling gegevens van klanten kunnen uitwisselen.

Maar hoe het kabinet dat voor ogen had gaat veel te ver, oordeelden de Raad van State en de AP. Volgens de raad leidt de wet zoals die bedoeld was mogelijk "tot vergaande inbreuken op de vertrouwelijkheid van gegevens van mogelijk miljoenen burgers en bedrijven". De AP spreekt van een "bancair sleepnet" en een "verregaande inbreuk op de bescherming en vertrouwelijkheid van klantgegevens". De AP waarschuwde dat "mensen geheel ten onrechte toegang kunnen verliezen tot hun bankrekening".

Het kabinet heeft nu het wetsvoorstel gewijzigd, zodat de hoeveelheid data die banken mogen gaan delen "maximaal is ingeperkt". Ook zijn de waarborgen voor het delen van informatie aangescherpt. Verder wordt iedere vier jaar geëvalueerd of de nieuwe wet wel werkt. Bovendien heeft het kabinet beter onderbouwd waarom deze wet nodig is.

In het wetsvoorstel staat verder dat er niet meer dan 3000 euro contant betaald mag worden voor de aankoop van goederen. Dat gaat ook gelden voor kunsthandelaren en pandhuizen.

Banken noemen het advies van de AP over de kwestie "teleurstellend". "We begrijpen de rol van de AP om scherp toezicht te houden op privacybelangen. Echter, met haar stellingname lijkt de AP het belang van het voorkomen van crimineel gebruik van het financiële systeem door particulieren en bedrijven niet mee te wegen", zegt voorzitter Medy van der Laan van de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB).

Maar de banken hebben wel het idee dat met de wetswijzigingen die zijn voorgesteld "het potentieel van Transactie Monitoring Nederland (TMNL) ten volle kan worden benut". TMNL is een in 2020 opgezet initiatief van vijf banken om meer samen op te trekken bij het aanpakken van witwassen. Als TMNL ongebruikelijke transacties tegenkomt in gegevens van de banken, worden deze ‘alerts’ gemeld aan de bank in kwestie die de meldingen vervolgens nader onderzoekt en doorgeeft aan de autoriteiten.

Bron: Ministerie van Financiën