Het was al voor de stemming van de motie bekend dat een meerderheid van de Tweede Kamer voor was. Naast de indieners bleken ook CDA, PvdA, ChristenUnie, SP, Volt en het Lid Gündoğan voor. Uiteindelijk heeft ook de VVD voorgestemd. Daarmee heeft driekwart van de Kamerleden voorgestemd. Op de publieke tribune is het stemresultaat met gejuich ontvangen door activisten van Extinction Rebellion.

Silvio Erkens van de VVD zei vlak voor de stemming dat zijn partij nog steeds tegen een "abrupte afbouw" van fossiele subsidies is. Dit zou de energierekening van huishoudens opstuwen en bedrijven over de grens jagen. "Daarmee zouden we ons eigen straatje schoonvegen en het klimaat niet helpen."

Maar het Kamerlid kan zich vinden in de interpretatie van klimaatminister Rob Jetten van het verzoek om uit te denken hoe fossiele subsidies in twee, vijf of zeven jaar kunnen worden afgebouwd. De bewindsman ziet dit als een suggestie van de indieners van de motie en haalt daaruit dat ook over langere termijnen mag worden nagedacht. Op deze manier is volgens Erkens "een meer gerichte discussie" over de subsidies mogelijk. Hij staat er positief tegenover om te stoppen met "fiscale vrijstellingen" - zoals hij ze zelf noemt - als deze verduurzaming in de weg staan.

Actiegroep Extinction Rebellion stopt voorlopig met de blokkades op de Utrechtsebaan (A12) in Den Haag omdat de motie is aangenomen.

Europese afstemming

"VNO-NCW vindt ook dat fossiele subsidies moeten worden afgebouwd; hiervoor is door het vorige kabinet al veel werk verricht. Belangrijk is wel om dat op een verstandige manier te doen", schrijft de lobbyorganisatie voor het Nederlandse bedrijfsleven.

VNO-NCW vindt het ook belangrijk dat Nederland het afschaffen van subsidies Europees afstemt. Dat moet oneerlijke concurrentie tegengaan en voorkomen dat bedrijven verhuizen om elders door te gaan met CO2 uitstoten. VNO-NCW is verder tevreden dat de motie ook vraagt om aandacht voor de gevolgen voor kwetsbare mensen en bedrijven van het afschaffen van fossiele subsidies.

Op dit moment bestaan er de volgende fossiele subsidies:

• Vrijstelling voor gebruik van kolen en gas om elektriciteit mee op te wekken. Alleen gebruikers van die elektriciteit moeten belasting betalen, niet de opwekkers ervan. Zo voorkomt de overheid dat er 2 keer belasting wordt betaald over dezelfde elektriciteit. Dat mag ook niet volgens de Europese Richtlijn Energiebelastingen.
  
  
• Korting op de energiebelasting voor glastuinbouw. Bedrijven in de glastuinbouw krijgen deze korting om te voorkomen dat zij in verhouding meer belasting moeten betalen dan andere bedrijven die ook veel energie verbruiken. In ruil voor deze korting mogen zij een maximale hoeveelheid CO2 uitstoten. Stoten ze meer uit, dan betalen ze daarvoor. Deze subsidie wordt in 2025 afgeschaft.
  
  
• Lagere energiebelasting voor grootverbruikers van energie. Grootverbruikers van energie betalen minder energiebelasting. Dit gebeurt zodat Nederlandse bedrijven kunnen blijven concurreren met andere Europese landen, die vaak in eigen land ook zo’n korting krijgen.

Er bestaan ook al enkele (toekomstige) maatregelen van het kabinet om fossiele subsidies te verminderen:

• Om ervoor te zorgen dat bedrijven sneller verduurzamen, wil het kabinet de korting op de energiebelasting voor grootverbruikers verminderen. In het Belastingplan 2023 staan hiervoor de eerste stappen. Ook wil het kabinet het belastingniveau in Europa verhogen, zodat meer bedrijven gaan verduurzamen en Nederlandse bedrijven geen concurrentienadeel hebben.
  
  
• In het Belastingpakket 2024 zijn voorstellen aan de Tweede kamer gedaan voor het verder beprijzen van aardgas en broeikasemissies in de glastuinbouw en het afschaffen van diverse fiscale vrijstellingen voor de industrie om de emissiereductiedoelstelling in 2030 te halen.

Bron: VNO-NCW/Rijksoverheid