Dit onderzoek beschrijft de miljarden aan geldstromen in de hoofdstedelijke drugsmarkt en legt de verwevenheid bloot tussen de financiële onder- en bovenwereld.

Tops en Tromp kregen van de gemeente Amsterdam de opdracht om gefragmenteerde kennis te verzamelen bij verschillende instanties en afdelingen. Ook hielden ze interviews met tientallen experts. De Telegraaf schreef woensdag als eerste over het rapport. Dat zou eigenlijk pas vrijdag verschijnen. Na het lek is het document woensdagmiddag vervroegd door de gemeente verspreid.

De onderzoekers schrijven dat Amsterdam een centrum is van de Europese cocaïnehandel. Van alle gemelde ongebruikelijke transacties komt ongeveer een derde uit Amsterdam en omgeving. Ook is de stad een belangrijk centrum van hawala-bankieren, een methode waarmee zonder bankentoezicht miljarden vanuit Amsterdam over de wereld worden verstuurd. "De drugsproductie en -handel in Amsterdam is praktisch gelegaliseerd. De aanpak is gering" stellen Tops en Tromp.

Voor de Amsterdamse politie heeft de aanpak van drugs nauwelijks prioriteit gehad de afgelopen decennia (alleen de uitwassen, in de vorm van liquidaties krijgen volop aandacht). Het OM concentreert zich op afzonderlijke strafdossiers en niet op onderliggende structuren. De belastinginspecteurs innen belasting over winsten uit drugshandel maar zwijgen over strafbare feiten die zij soms constateren. Vrijwel alle autoriteiten hebben een zwakke informatiepositie over de drugseconomie en de drugscriminaliteit.

Informatie delen

Een reële, belemmerende factor is volgens het rapport dat de wet-­ en regelgeving dikwijls uitwisseling van informatie in de weg staan of met opzet worden aangegrepen om de zaak te frustreren. Het is altijd zoeken naar welke informatie volgens welke wettelijke normen wel of niet mag worden gedeeld.

Als voorbeeld noemen de onderzoekers de uitwisseling van informatie tussen het OM en de Belastingdienst. Heeft het Openbaar Ministerie een vraag aan de Belastingdienst, dan kan het zijn dat de Belastingdienst informatie voor zich houdt omdat bijvoorbeeld een directe strafrechtelijke indicatie ontbreekt. In RIEC­-verband (het Regionale Informatie en Expertise Centrum waarin de Belastingdienst participeert) geldt ontheffing van de geheimhoudingsplicht, maar de Belastingdienst toetst het delen van informatie op basis van subsidiariteit en proportionaliteit.

Tops en Tromp concluderen dat de instanties elkaar in een greep van non­-informatie houden. "Het is niet altijd duidelijk of er reële wettelijke bezwaren zijn of dat privacywetgeving wordt aangegrepen om onwil of onmacht te maskeren. Onder instanties is onzekerheid over de privacyregels, terughoudendheid is het gevolg."

Waarde drugshandel onzeker

De onderzoekers vinden dat een taxatie van de waarde van het drugsgebruik in Amsterdam maar zeer beperkt mogelijk is. Het hardste cijfer waarover ze beschikken komt van de Belastingdienst. Amsterdam telt 167 coffeeshops. Zij vallen onder verschillende behandelingen. Het segment dat tot het midden-­ en kleinbedrijf wordt gerekend, heeft een jaarlijkse omzet van tenminste 150 miljoen. De omzet van het segment dat valt onder grote ondernemingen is niet bekend.

Bij de 150 miljoen zet het rapport de kanttekening dat dit de opgave is van de coffeeshophouders zelf. De Belastingdienst is sterk afhankelijk van de partners in RIEC-­verband om de aangifte op fiscale merites te beoordelen. De omzet van de coffeeshophouders is voor de fiscus niet voor honderd procent te achterhalen, omdat de Belastingdienst geen inzage heeft in de inkoop en de inkoopprijzen; bij de illegale leveranciers kan geen boekencontrole worden gedaan. Tops en Tromp berekenen dat de totale omzet van coffeeshops in Amsterdam al snel richting de miljard euro gaat.

Bron: Redactie TaxLive