Het Belastingpakket 2018 bevat één verrassend voorstel: in de Successiewet is een grens vastgelegd om te beoordelen wanneer sprake is van een schenking bij wijziging van huwelijkse voorwaarden. Globaal komt dat er op neer dat eerlijk delen mag: wanneer echtgenoten door huwelijkse voorwaarden hun vermogens tot maximaal 50% van hun gezamenlijke vermogens delen, is geen sprake van een belaste schenking.
Dit geldt ook wanneer in de huwelijkse voorwaarden een zogenaamd finaal verrekenbeding wordt opgenomen: een afspraak dat de echtgenoten bij het einde van het huwelijk vermogens verrekenen leidt niet tot een schenking of erfrechtelijke verkrijging, als ze bij die verrekening de 50% grens in acht nemen. Het voorstel ziet ook op samenwoners met een notariële samenlevingsovereenkomst.
Even verrassend is het dat bij de stemming over het Belastingpakket 2018 een amendement van Pieter Omtzigt aangenomen is. Daardoor vervallen de voorgestelde wijzigingen van de Successiewet. Door dit amendement lijkt het kind echter met het badwater weggegooid.
Waarom heeft het Kabinet de wijziging van de Successiewet voorgesteld?
Omdat het in de praktijk lang niet altijd duidelijk is wanneer regelingen in huwelijkse voorwaarden leiden tot een belastbare schenking. Wanneer gehuwden, in het zicht van een echtscheiding, een beperkte gemeenschap aangaan waarin alleen bijvoorbeeld de eigen woning door de man wordt ingebracht en de vrouw niets inbrengt, ziet de Belastingdienst dit als een belastbare schenking van de helft van de waarde.
Veel fiscalisten en juristen denken hier heel anders over. Ook is onduidelijk of huwelijkse voorwaarden waarin een wettelijke gemeenschap wordt opgenomen met ongelijke delen bijvoorbeeld 30-70 in plaats van 50-50, leiden tot een schenking.
Voor samenwoners die in hun samenlevingsovereenkomst een bepaling hebben opgenomen waardoor één van hen bij het einde van de relatie verplicht is om een bepaald deel van zijn vermogen of een vast bedrag uit te keren kan ook sprake zijn van een belastbare schenking. Deze problemen zouden zijn opgelost door het wetsvoorstel, maar blijven nu dus bestaan.
Deugde het voorstel dan niet?
Het voorstel is op hoofdlijnen met instemming begroet door het notariaat en in de fiscale literatuur. Uiteraard zijn er kanttekeningen bij te plaatsen.
Het is, zoals Omtzigt terecht stelt, mogelijk dat een schenking wordt geconstateerd terwijl de echtgenoten dit niet bedoeld hebben. Dat is bijvoorbeeld het geval wanneer echtgenoten in huwelijkse voorwaarden overeenkomen dat zij al hun vermogen in een gemeenschap willen brengen, met uitzondering van geërfd of geschonken vermogen.
Wanneer de ene echtgenoot een erfenis heeft verkregen met een uitsluitingsclausule en de ander niet, kan dit inderdaad leiden tot een belaste schenking. Dit kan echter gerepareerd worden door te bepalen dat schenkingen en erfenissen hetzelfde behandeld worden, ongeacht of er een uitsluitingsclausule aan verbonden is.
Ook bevat het voorstel een bepaling waardoor een nephuwelijk (aangegaan met als hoofddoel het ontgaan van schenk of erfbelasting) fiscaal gestraft wordt met heffing. Deze bepaling lijkt Sabine de Wijkerslooth niet nodig, omdat dit soort misbruik nauwelijks voorkomt en de fiscus dit ook nu al kan bestrijden met een beroep op wetsontduiking.
Wat nu?
Het is jammer dat door het vervallen van het voorstel er voorlopig geen duidelijkheid komt voor de hiervoor geschetste situaties. Voor samenwoners blijft nu het risico op schenkbelasting aanwezig wanneer zij een finaal verrekenbeding opnemen in hun samenlevingsovereenkomst.
Omtzigt roept de regering op om met een nieuw voorstel te komen en goedkeurend beleid in een besluit op te nemen. Hopelijk komt de Staatssecretaris van Financiën inderdaad snel met hetzij een aangepast wetsvoorstel of met een goedkeurend besluit conform de zeer redelijke hoofdlijnen van het nu vervallen voorstel.
Zolang dat uitblijft is door Omtzigts amendement het kind met het badwater weggegooid.
Blog van Sabine de Wijkerslooth-Lhoëst, adviseur Erven, Schenken en Goede Doelen bij EY Belastingadviseurs en tevens als docent verbonden aan het Fiscaal Instituut van Tilburg University.
Bron: EY
Informatiesoort: Nieuws
13