Alle inspanningen ten spijt is de strijd tegen belastingontwijking door multinationals nog lang niet gewonnen. Dus is daar de prangende vraag of er alternatieven zijn om grondslaguitholling tegen te gaan. Vanuit de wetenschap komt een interessante suggestie: de invoering van een voorwaardelijke bronbelasting op rente, royalty's en vergelijkbare betalingen.
Belastingontwijking
Belastingminimalisatie door multinationals wordt al enkele jaren als een flink probleem ervaren. De weerstand tegen agressieve taxplanningsstructuren heeft inmiddels geresulteerd in het BEPS (Base Erosion & Profit Shifting)-project van de OESO, gevolgd door onder andere de EU anti-belastingontwijkingsrichtlijn (Anti Tax Avoidance Directive: ATAD) met maatregelen als een generieke renteaftrekbeperking in de vorm van een earningsstrippingregeling, een CFC-maatregel en een maatregel tegen hybride mismatches. Nadeel van al deze voorstellen is dat zij het probleem slechts deels tackelen. Bovendien is een aantal van de in te voeren maatregelen behoorlijk ingewikkeld.
Allround oplossing
Grondslaguitholling en het verschuiven van winsten van hoog- naar laagbelastende landen roept om een allround oplossing. Universitair hoofddocent Jan Vleggeert, verbonden aan de Afdeling Belastingrecht van de Universiteit Leiden, is samen met zijn collega Henk Vording op zoek gegaan naar een eenvoudiger manier voor het tegengaan van grondslaguitholling. Die uitholling vindt voornamelijk plaats door binnen een concern winst over te hevelen met behulp van interne rente-en royaltybetalingen. Vleggeert: "OESO typeert het ontbreken van een bronbelasting op ‘intracompany' betalingen van rente en royalty's als één van de vier basiskenmerken van iedere (agressieve) belastingstructuur. Tot onze verbazing heeft de OESO wel een aanzet gegeven tot invoering van een bronbelasting, maar dit niet verder uitgewerkt in het BEPS-actieplan. Ook in EU-verband wordt, in de plannen tot aanpassing van de rente-en royaltyrichtlijn, gesproken over een Europese bronheffing. Enige concretisering ontbreekt echter. Wij hebben het idee van een bronbelasting op rente en royalty's wel verder uitgewerkt, de gaten die er nog inzaten geanalyseerd en de houdbaarheid van deze ‘tax on tax planning' onderzocht. Wat ons betreft staat het licht op groen!"
Bronheffing
Na onderzoek komen Vleggeert en Vording tot de conclusie dat een bronheffing een eenvoudige en effectieve manier is om tax planning en grondslaguitholling tegen te gaan. Hun bevindingen hebben zij gepubliceerd in een paper genaamd ‘A Tax on Aggressive Tax Planning'. Vleggeert legt uit hoe deze bronheffing er dan precies moet uitzien. "Het betreft een voorwaardelijke bronbelasting met twee beperkingen: er wordt alleen belasting geheven op rente, royalty's en dergelijke die worden betaald tussen gelieerde maatschappijen (intracompany payments) én de bronheffing wordt alleen ingehouden wanneer de ontvangende groepsmaatschappij over de rente-en royaltyontvangsten relatief weinig belasting betaalt. Uitgaande van een 15%-tarief, wordt de bronbelasting alleen toegepast als de ontvangende staat effectief belasting heft tegen minder dan 15%. Deze voorwaarde moet worden neergelegd in de belastingverdragen. Een dergelijke bronbelasting is verenigbaar met het EU-recht en relatief simpel in uitvoering."
Voordelen
Een voorwaardelijke bronbelasting zal de belastinggerichte winstverschuivingen binnen een multinational aanzienlijk verminderen, evenals het te behalen profijt met (agressieve) belastingplanning. Vleggeert ziet nog meer voordelen ten opzichte van andere anti-belastingontwijkingsmaatregelen. "De voorwaardelijke bronbelasting heeft een versterkende werking. Zodra landen het wel of niet heffen van een bronbelasting laten afhangen van het effectieve belastingtarief van andere landen, zal dit voor laagbelastende landen een prikkel zijn om hun belasting te verhogen. Het vaststellen van een kwantitatieve minimumnorm (het tarief van de voorwaardelijke bronbelasting) voor de belastingdruk van multinationals, voorkomt bovendien discussie over de vraag wanneer sprake is van ‘agressieve taxplanning'."
Multilaterale invoering
Vleggeert pleit wel voor een multilaterale invoering van de voorwaardelijke bronbelasting en daar zijn genoeg middelen voor. "Het is zeker geen utopische gedachte dat een voorwaardelijke bronbelasting kan worden geïmplementeerd via de EU rente-en royaltyrichtlijn. Een vrij snelle aanpassing van belastingverdragen kan met het onlangs geïntroduceerde multilateraal instrument."
Het idee zal ongetwijfeld ook weerstand oproepen. "Binnen de EU blijken acht staten geen bronbelasting op rente te hebben." Vleggeert wijst op een studie naar agressieve fiscale planning. "En vier lidstaten kennen geen bronbelasting op royalty's. Ook Nederland kent geen bronheffing op rente en royalty's en het opgeven van dit fiscale ‘kroonjuweel' zal niet gemakkelijk zijn. De meeste landen zullen uiteindelijk echter profijt hebben bij een voorwaardelijke bronbelasting."
Bron: Redacteur Marit Muller
Informatiesoort: Nieuws
Rubriek: Europees belastingrecht, Internationaal belastingrecht
20