Volgens FBNed (Familiebedrijven Nederland) werden familiebedrijven bij de verkiezingen in 2012 door geen enkele partij genoemd. Dat is in 2017 wel anders: het familiebedrijf wordt nu door diverse partijen genoemd en dat schept kansen, maar ook bedreigingen.
Zo moet innovatie worden gestimuleerd bij familiebedrijven (VVD, D66, SGP), wil het CDA ruimte voor familiebedrijven scheppen en vraagt de CU zich af hoe familiebedrijven beschermd kunnen worden. Het familiebedrijf lijkt in de partijprogramma's vooral gesitueerd op het platteland: het CDA noemt bij familiebedrijf specifiek de boeren en tuinders en de CU noemt hierbij de visserij.
Bij GroenLinks en de PvdA komt het woord familiebedrijf echter helemaal niet voor in het programma.
Een ander woord geassocieerd met familiebedrijf is ‘directeur-grootaandeelhouder'. Grappig genoeg komt deze term juist alleen voor bij de PvdA en GroenLinks (Zie hierna).
Maar, what's in a name, welke partijpunten zijn van belang voor familiebedrijven? Waar zitten de kansen of de bedreigingen?
Bedrijfsopvolging
Een belangrijk punt voor familiebedrijven is de fiscale regelgeving voor bedrijfsopvolging. Partijen die daarop wijzen zijn de VVD en 50+. De VVD wil fiscale belemmeringen bij bedrijfsopvolging wegnemen. Dat is ironisch, want juist de VVD staatssecretaris van Financiën heeft in het belastingpakket 2017 een beperking van de fiscale regels opgenomen. 50+ stelt dat familiebedrijven alleen fiscaal geruisloos naar de kinderen mogen overgaan.
Dat zou een belangrijke beperking zijn van de huidige bedrijfsopvolgingsregelingen (BOR) waarbij de overgang naar iedere bedrijfsopvolger fiscaal gefaciliteerd wordt, en niet alleen naar de kinderen. De SGP wil fiscale voordelen voor de land en tuinbouw, en steun voor jonge boeren die het bedrijf hebben overgenomen, maar stelt tegelijkertijd een regelmatige kritische evaluatie van ondernemersregelingen voor. Andere partijen zwijgen over bedrijfsopvolging.
Vennootschapsbelasting/lasten op arbeid
Op ondernemingsniveau zijn er partijen die een verlaging van de vennootschapsbelasting willen (VVD, SGP), maar ook partijen die juist een minimum tarief op EU niveau wensen (PvdA, D66, GroenLinks). Veel partijen willen een verlaging van de belasting op arbeid (VVD, D66, SGP, PvdDieren, CU), of lagere lasten voor MKBondernemers (CDA) en dat lijkt ons een kans voor familiebedrijven om te groeien.
De directeur-grootaandeelhouder
Op het niveau van de directeur –grootaandeelhouder (dga) worden door verschillende partijen juist hogere en snellere heffingen voorgesteld: PvdA en GroenLinks willen door een forfaitair rendement in box 2 een einde maken aan belastinguitstel voor de dga.
GroenLinks wil het inkomen en vermogen van een dga zwaarder belasten. De PvdA wil dat de dga premies AOW/WLZ/ZWV gaat betalen, dat het gebruikelijk loon omhoog gaat en dat werknemers een wettelijk recht krijgen op een deel van de overwinst van een bedrijf.
De SP stelt voor dat alle grote bedrijven een werknemersvergadering krijgen met dezelfde bevoegdheden als de aandeelhoudersvergadering en dat de OR in alle organisaties een instemmingsrecht krijgt voor het vaststellen van de salarissen van de topbestuurders. In cao's zullen hiervoor normen worden gesteld. Dit salaris mag maximaal 10 keer het salaris van de laagstbetaalde werknemer zijn. Tevens dient de bonuscultuur te worden ingedamd.
Dit blokje voornemens zal in het algemeen niet als een kans, maar eerder als een bedreiging voor het familiebedrijf worden gezien. De (familie) ondernemer houdt immers steeds minder geld en zeggenschap over.
Ontslagrecht
Familiebedrijven zijn veelal ook werkgevers en dus zijn ook de plannen op het gebied van het ontslagrecht van belang. Waar de SP de ontslagvergoedingen wil verdubbelen wil de Partij van de Dieren weer een ontslagvergoeding volgens de kantonrechtersformule.
Het CDA wenst meer ruimte voor de kantonrechter om een arbeidsovereenkomst te ontbinden en D66 wil ontslagrecht zonder een preventieve toets. Bijzonder is overigens dat D66 alleen nog maar een format arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd wil. Het ontslagrecht is met andere woorden naar verwachting nog wel even in beweging. Een versoepeling van het ontslagrecht is vanuit een algemeen werkgeversuitgangspunt wenselijk, maar ook de beheersing en het verder terugdringen van de ontslagkosten.
Een te lang durende onzekerheid op deze punten zal van invloed kunnen zijn op de waarde bepaling van onderneming en de eventuele overdracht van die onderneming aan de kinderen complexer kunnen maken. Dat geldt zeker als de kinderen ook een eigen koers met de onderneming willen gaan varen en aanpassingen in het personeelsbestand niet uitgesloten zijn. Juist bij MKB ondernemingen kunnen die kosten en onzekerheid over het ontslagrecht een stempel drukken op het bedrijfsopvolging proces.
Varia
Tot slot een paar programmapunten die ook invloed kunnen hebben op familiebedrijven:
- De PvdA stelt een wettelijk quotum voor van 30% vrouwen in een Raad van Bestuur/Raad van Commissarissen/Raad van Toezicht. Voor een pater of mater familias met twee zonen als bedrijfsopvolger kan dat problematisch zijn.
- De PvdA wil dat de Ondernemingsraad meer invloed krijgt op strategische besluiten en de SP wil een werknemersvergadering instellen met dezelfde rechten als een algemene vergadering van aandeelhouders bij bedrijven met meer dan 250 werknemers. Deze voorstellen kunnen ook de zeggenschap van de dga van het familiebedrijf beperken. Daarnaast heerst bij veel familiebedrijven een familiecultuur, waarbij de familie bij de besluitvorming wordt betrokken. De vraag is of deze plannen, waarbij de ondernemingsraad vervolgens naast de familie bij die besluitvorming aan tafel zit, bij die cultuur past.
Tot slot
Al met al is het positief dat het familiebedrijf aandacht heeft gekregen in diverse verkiezingsprogramma's. Of dit uiteindelijk tot kansen of bedreigingen voor het familiebedrijf zal leiden, hangt uiteraard af van de verkiezingen en de formatie daarna.
Sabine de Wijkerslooth-Lhoëst is adviseur Erven, Schenken en Goede Doelen bij EY Belastingadviseurs
Huub van Osch is advocaat arbeidsrecht bij HVG
Bron: EY
Informatiesoort: Nieuws
Rubriek: Arbeidsrecht, Inkomstenbelasting, Schenk- en erfbelasting, Vennootschapsbelasting
9