Belastingadviseurs hebben felle kritiek geuit op het plan om houders van een aanmerkelijk belang in box 2 te gaan belasten over de waarde van dat belang, het vermogen in de bv. Op academisch niveau is er steun voor het voorstel. "De positie van de dga is terecht aan de orde gesteld", schreef bijvoorbeeld Leo Stevens, emeritus hoogleraar fiscale economie, in het Financieele Dagblad. De 'voorbelasting' en ook het voorstel om de korting op het gebruikelijk loon te verlagen van 30 naar 10 procent, zijn volgens Stevens wel "nogal bewerkelijk en lastiger dan lijkt", maar "ze zijn terecht".

Onderdoor
Belastingadviseurs wijzen erop dat de overheid hiermee het onderscheid tussen vermogen in privé en vermogen in de onderneming verder lijkt los te laten. Er wordt ook op gewezen dat dit geen tijden zijn om 'een greep in de kas' van de onderneming te doen, waar de forfaitaire heffing op neer zou komen. Maar dat is geen juiste voorstelling van zaken, zegt Nicole Gubbels, universitair docent aan Tilburg University en lid van de commissie-Van Dijkhuizen. "Al was het alleen maar op kwantitatieve gronden: in het voorstel gaat het om een heffing van 22 procent over een forfaitair rendement van 2,4 procent. Het betreft dus een heffing van net meer dan een half procent van het gehouden belang. Daar zal een onderneming niet aan onderdoor gaan."

Emigratielek
Het is in ieder geval geen argument dat belangrijker is dan het doel van het voorstel, zegt Gubbels: "In tegenstelling tot de IB-ondernemer heeft de dga mogelijkheden winst op te potten in de bv en bovendien is er sprake van een emigratielek. Dit voorstel moet met name het misbruik van die mogelijkheden bestrijden." In totaal zal er over de opbrengsten van een aanmerkelijk belang niet meer belasting worden geheven dan nu. "Het gaat om een voorheffing. Die wordt verrekend met de werkelijk genoten voordelen en die komen vast te staan na staking van de onderneming." Wat de opbrengst van deze maatregel zou zijn voor de overheid, heeft de commissie niet kunnen of willen berekenen. "Daar is heel weinig over te zeggen", aldus Gubbels. Een budgettair effect is wél berekend voor de verlaging van de korting op het gebruikelijk loon: dat zou maar liefst een miljard euro zijn.

Pleidooi
In september moet duidelijk worden of en in hoeverre het kabinet de voorstellen van Van Dijkhuizen overneemt voor het Belastingplan 2014. Die voorstellen houden dus ook in een verlaging van het tarief voor box 2 van 25 naar 22 procent. Daarnaast zou het forfaitair rendement in box 3 moeten worden aangepast. Een vergelijkbaar pleidooi met betrekking tot box 3 werd overigens begin juni nog door staatssecretaris Weekers terzijde gelegd.