Op 12 september jongstleden heeft het Zwitserse Bundesgericht (de hoogste rechter in Zwitserland) een uitspraak van het Bundesverwaltungsgericht (een lagere Zwitserse rechter) vernietigd. Kort gezegd komt het er op neer dat de Zwitserse autoriteiten alsnog gehoor moeten geven aan een verzoek van de Nederlandse belastingdienst om informatie te verstrekken van Nederlandse rekeninghouders bij de Zwitserse bank UBS. De beslissing is opmerkelijk, omdat het hier een anoniem groepsverzoek van de Nederlandse belastingdienst betrof (dus zonder specifieke namen te noemen van spaarders), terwijl een dergelijk anoniem verzoek op grond van de tekst van de wederzijdse belastingovereenkomst tussen Zwitserland en Nederland niet mogelijk lijkt te zijn.
Feiten
In 2015 diende de Nederlandse belastingdienst een verzoek in om informatie te verstrekken over Nederlandse belastingplichtigen die mogelijk over bankrekeningen bij Zwitserse banken beschikten.
Het verzoek zag onder meer op UBS klanten woonachtig in Nederland. Het verzoek vormde daarmee een zogenoemd anoniem groepsverzoek.
Aan het verzoek lag de wederzijdse belastingovereenkomst tussen Zwitserland en Nederland en het bijbehorende protocol ten grondslag ("belastingovereenkomst"), zoals gewijzigd in februari 2010 en van kracht sinds november 2011. Eind oktober 2011 werd de belastingovereenkomst – ten behoeve van de interpretatie – aangevuld met een "Memorandum of Understanding" (MoU).
Volgens de belastingovereenkomst moet de verzoekende staat de staat waaraan verzocht wordt van de benodigde informatie voorzien ten einde een persoon te kunnen identificeren. Ondanks dat de bepalingen in de overeenkomst mogelijk verschillend kunnen worden uitgelegd, zijn zogenoemde "fishing expeditions" expliciet uitgesloten. Ook de MoU verbiedt "fishing expeditions". Wel staat de MoU toe dat verzoeken worden gedaan zonder de naam van de betreffende persoon te vermelden, mits de verzoekende staat de gecontroleerde of onderzochte persoon op een andere manier identificeert dan door zijn naam of adres te noemen.
Beslissing van het Bundesverwaltungsgericht van 21 maart 2016
Het Bundesverwaltungsgericht had het groepsverzoek eerder – op 21 maart 2016 – niet toegestaan. Zij kwam tot deze conclusie nu de wederzijdse belastingovereenkomst de exacte naam van een onderzochte persoon voorschrijft. Het Bundesverwaltungsgericht overwoog daarbij ook dat de MoU geen ruimte biedt om de duidelijk omschreven eisen in de belastingovereenkomst op te rekken (inclusief de specifieke identificatie van een onderzochte persoon). De bepalingen van de overeenkomst waren volgens de lagere rechter duidelijk en lieten geen ruimte voor anonieme groepsverzoeken.
Uitspraak van het Bundesgericht van 12 september 2016
De uitspraak van het Bundesgericht werd op 12 september tijdens een openbare zitting bekend gemaakt. Een schriftelijke onderbouwing is nog niet beschikbaar. De publicatie wordt de komende maanden verwacht. In een samenvatting die op de website van het Bundesgericht is geplaatst, verklaart zij dat de belastingovereenkomst zo moet worden uitgelegd dat uitwisseling van informatie is toegestaan zonder dat de naam van de onderzochte personen worden genoemd, mits het verzoek in kwestie niet een "fishing expedition" is.
In de samenvatting op de website verwijst het Bundesgericht expliciet naar de MoU als de basis om de belastingovereenkomst uit te leggen. Die visie werd door de lagere rechter nog nadrukkelijk verworpen.
Commentaar
De uitspraak komt niet geheel onverwacht. Het is niet de eerste keer dat het Bundesgericht anders (en ruimer) denkt over informatie-uitwisseling dan de lagere Zwitserse rechter.
Uiteraard dient nu eerst de schriftelijke uitspraak van de hoogste rechter te worden afgewacht om de exacte gevolgen van de uitspraak te kunnen overzien. De Nederlandse fiscus heeft de uitspraak van de Zwitserse rechter niet afgewacht en heeft reeds een groepsverzoek toegezonden in verband met de Credit Suisse. Het is daarnaast niet uit te sluiten dat deze uitspraak de aanzet voor meer anonieme groepsverzoeken zal zijn.
Bron: Hertoghs advocaten-belastingkundigen
Informatiesoort: Nieuws
Rubriek: Internationaal belastingrecht
3