Naar aanleiding van Kamervragen over uiteenlopende criteria inzake het partnerbegrip geeft de staatssecretaris van Financiën een toelichting op het partnerbegrip in de fiscale wetten en de sociale zekerheid.
Aanleiding tot de vragen is de situatie waarbij een meerderjarig kind bij een ouder intrekt. Het kind verliest het op grond van partnerschap met de ouder het recht op toeslagen. De Kamerleden Leijten en Van Kent (SP) vragen aan de staatssecretaris van Financiën of hij het wenselijk acht dat de overheid met betrekking tot partnerschap uiteenlopende criteria hanteert?
De staatssecretaris geeft aan dat er voor alle fiscale wetten hetzelfde basispartnerbegrip geldt dat aan de hand van objectieve criteria wordt vastgesteld. Door het geharmoniseerde partnerbegrip in de inkomstenbelasting en toeslagen is het stelsel in zijn optiek vereenvoudigd. Met als gevolg duidelijkheid voor de burgers en minder administratieve lasten.
In de sociale zekerheid wijkt het partnerbegrip af van het partnerbegrip in de fiscale wetgeving. Ongehuwde meerderjarige partners die een gezamenlijke huishouding voeren worden als gehuwd aangemerkt. In de sociale zekerheid is het in het kader van behoefte en draagkracht van belang om te kijken naar de feitelijke omstandigheden. Die feitelijke situatie wordt beoordeeld aan de hand van het criterium ‘gezamenlijke huishouding'. Op grond van het vorenstaande is de staatssecretaris van mening dat er voldoende steekhoudende argumenten zijn om een op onderdelen verschillend partnerbegrip te hanteren voor fiscale en sociale wetgeving.
Belang voor de praktijk
In de Algemene wet inzake rijksbelastingen is het fiscale partnerbegrip gedefinieerd, geldend voor de hele fiscale wetgeving en de toeslagen. Als partner wordt aangemerkt: de echtgenoot, de geregistreerde partner of de ongehuwde meerderjarige die samen met een andere ongehuwde meerderjarige een notarieel samenlevingscontract is aangegaan en op hetzelfde adres staat ingeschreven. Toch kennen de Wet inkomstenbelasting 2001 en de Successiewet 1956 een eigen, afwijkend partnerbegrip.
Partnerbegrip in de Wet inkomstenbelasting 2001
De Wet inkomstenbelasting 2001 maakt verschil tussen gehuwden en geregistreerde partners enerzijds en ongehuwd samenwonenden anderzijds.
Gehuwden en geregistreerde partners
Gehuwden en geregistreerde partners zijn fiscale partners. Hierop is een uitzondering. Als gehuwden en geregistreerde partners niet op hetzelfde adres staan ingeschreven én een verzoek tot echtscheiding of scheiding van tafel en bed is ingediend zijn ze geen fiscale partners.
Samenwoners
Een samenwonend stel, dat niet getrouwd is en ook geen geregistreerd partnerschap is aangegaan, kan niet kiezen voor fiscaal partnerschap. Fiscaal partnerschap is er automatisch voor:
- samenwonenden met een notarieel samenlevingscontract; of
- samenwonenden die samen een kind hebben gekregen of waarbij de ene partner het kind van de andere partner heeft erkend; of
- samenwonenden die gezamenlijk eigenaar zijn van een eigen woning; of
- samenwonenden waarvan de partner is aangewezen voor een partnerpensioen; of
- samenwonenden die in het vorige kalenderjaar elkaars fiscale partner waren.
Toerekening bij fiscale partners
Fiscale partners kunnen zelf bepalen in welke verhouding ze bepaalde inkomensbestanddelen en aftrekposten toerekenen. Het gaat om:
- het saldo van de inkomsten uit eigen woning (box 1);
- het inkomen uit aanmerkelijk belang (box 2);
- de bestanddelen van de gezamenlijke grondslag sparen en beleggen (box 3) en
- de persoonsgebonden aftrek.
Bijzonderheden
Als iemand slechts een deel van het jaar aan de voorwaarden voldoet is diegene alleen gedurende die periode fiscaal partner. Bij de aangifte inkomstenbelasting is het ook mogelijk om voor het hele jaar als fiscale partners te worden aangemerkt. Dit kan interessant zijn voor de toerekening van de eerdergenoemde inkomensbestanddelen en aftrekposten.
Partnerbegrip in de Successiewet 1956
Ook de Successiewet maakt een verschil tussen gehuwden en geregistreerde partners enerzijds en ongehuwd samenwonenden anderzijds. De Successiewet hanteert in het bijzonder voor samenwonenden een afwijkend partnerbegrip.
Gehuwden en geregistreerde partners
Gehuwden en geregistreerde partners zijn fiscale partners. Hierop is één uitzondering. Als gehuwde en geregistreerde partners niet op hetzelfde adres staan ingeschreven én een verzoek tot echtscheiding of scheiding van tafel en bed hebben ingediend zijn ze geen fiscale partners.
Samenwoners
Samenwoners zijn volgens de Successiewet fiscaal partner als zij 6 maanden voor overlijden of 2 jaar voor schenking:
- beiden meerderjarig zijn; én
- zijn ingeschreven op hetzelfde adres; én
- ingevolge een notariële samenlevingsovereenkomst een wederzijdse zorgplicht hebben; én
- geen bloedverwanten zijn in de rechte lijn; én
- niet met een ander aan deze voorwaarden voldoen.
Voor alle duidelijkheid: alleen als aan alle hier boven genoemde voorwaarden is voldaan zijn samenwoners volgens de Successiewet fiscaal partner.
Bron: Fiscaal Juridisch Adviesbureau Nationale Nederlanden
Informatiesoort: Nieuws
Rubriek: Inkomstenbelasting, Schenk- en erfbelasting, Sociale zekerheid algemeen
321