Gisteren en vandaag zijn er tal van feiten en commentaren gepubliceerd over de Panama Papers.
Meer dan tien staatshoofden duiken op in de Panama Papers, het resultaat van een onderzoek naar het wegsluizen van geld door media in heel de wereld. De informatie kom van het internationaal opererende Panamese adviesbureau, Mossack Fonseca & Co. Het bedrijf zegt te zijn gehackt.
In het onderzoek worden de namen genoemd van hoogwaardigheidsbekleders die hun geld discreet in de belastingparadijzen zouden hebben gestald. Onder hen de presidenten van Oekraïne, Rusland en Argentinië, respectievelijk Petro Porosjenko, Vladimir Poetin en Mauricio Macri. Een van de rijkste mensen op aarde, de president van de Verenigde Arabische Emiraten, Sheikh Khalifa bin Zayed al-Nahyan, ontbreekt niet. Onder de genoemde ex-staatshoofden is de voormalige emir van Qatar, Hamad bin Khalifa al-Thani.
Ook duikt de naam op van koning Salman van Saudi-Arabië, die van een tante van de Spaans koning Felipe VI, Pilar de Borbón en die van een neef van president Bashar al-Assad van Syrië, Rami Makhlouf. In de berichten worden ook voetballer Lionel Messi en ex-voorzitter van de UEFA Michel Platini genoemd, net als de IJslandse premier Sigmundur Davio Gunnlaugsson.
Mossack Fonseca & Co. helpt klanten onder meer aan zogenoemde offshorebedrijven in landen waar weinig of geen belasting betaald hoeft te worden. In de constructie wordt meestal verhuld waar het geld vandaan komt. Het in 1977 opgerichte Mossack Fonseca heeft naar eigen zeggen voor legale doeleinden al meer dan 240.000 van deze bedrijfjes opgezet. Tal van vermogende politici willen om verschillende redenen niet dat de omvang van hun rijkdom aan het licht komt.
Cameron
Ook de naam van de inmiddels overleden vader van David Cameron, Ian Cameron, komt voor in de mediaberichten over de zogenoemde Panama Papers, die zijn gebaseerd op gelekte informatie van het Panamese adviesbureau. De investeringen van de familie van de Britse premier David Cameron zijn een privéaangelegenheid. Dat heeft de woordvoerster van Cameron maandag beklemtoond. De premier reageerde zo op berichten dat zijn familie geld in een offshorebedrijf heeft gestopt die werd opgezet door zijn vader.
Hollande prijst onthulling 'Panama Papers'
De Franse president François Hollande heeft maandag de onthullingen van de 'Panama Papers' goed nieuws genoemd. Volgens hem helpt dit de Franse staatskas te spekken omdat er straks meer geld komt van mensen die belastingfraude plegen. ,,Er zullen onderzoeken en processen komen'', voorspelde Hollande.
Premier IJsland wankelt door Panama Papers
De IJslandse premier Sigmundur David Gunnlaugsson wordt maandag geconfronteerd met een motie van wantrouwen in het parlement, naar aanleiding van de onthullingen in de Panama Papers. De premier is een van de staatshoofden en regeringsleiders die volgens de onthulde documenten geld zouden hebben gestald in belastingparadijzen.
De onthullingen over de Panama Papers werden zondagavond gedaan door meer dan honderd media uit de hele wereld. Gunnlaugssons vermogende echtgenote had belangen in waardepapieren van IJslandse banken, toen die in 2008 op omvallen stonden. Gunnlaugsson was betrokken bij de onderhandelingen over de redding van banken. De vraag is of hij met zijn optreden de financiële belangen van zijn vrouw heeft bevoordeeld.
Gunnlaugsson werd in een interview met de Zweedse televisie aan de tand gevoeld over de investeringen van zijn vrouw. De premier stond vrijwel direct op en toonde zich gepikeerd. ,,Je vragen zijn nonsens. Je luist me onder valse voorwendselen een interview in'', aldus Gunnlaugsson. Een minuut later liep hij weg uit het interview.
De oppositie diende een motie van wantrouwen in. Om 17.00 Nederlandse tijd komt het parlement bij elkaar. Voor later op de dag staan protesten gepland in de hoofdstad Reykjavik.
,,Ik hoop dat Sigmundur David beseft hoe ernstig dit is, en dat hij het fatsoen heeft af te treden voordat het parlement vandaag bijeenkomt'', zei Birgitta Jonsdottir van de oppositionele Piratenpartij.
Porosjenko 'ging offshore' in augustus 2014
In de hoogtijdagen van de burgeroorlog in de Oost-Oekraïense regio Donbass zou de Oekraïense miljardair en president Petro Porosjenko zijn snoepconcern formeel hebben overgeheveld naar de Britse Kanaal-Eilanden. Dit blijkt uit een gezamenlijk onderzoek van tal van media in de wereld op basis van gegevens ontfutseld aan een Panamees adviesbureau, Mossack Fonseca. Het onderzoeksresultaat heet de Panama Papers.
De bedoeling zou zijn geweest in augustus 2014 Porosjenko voor hoge belastingen te behoeden indien het bedrijf als Oekraïense onderneming zou worden verkocht.
Verscheidene offshorebedrijven van Porosjenko staan niet in zijn opgaaf van vermogen volgens 'de papers'. Maar dat is vooralsnog niet strafbaar in Oekraïne. Het officiële Oekraïense anticorruptiebureau in Kiev heeft maandag laten weten geen onderzoek naar Porosjenko te beginnen op basis van de Panama Papers. Het bureau mag dat naar eigen zeggen niet, omdat Porosjenko staatshoofd is.
EU-commissaris blij met Panama Leaks
De onthullingen over vermogende politici en zakenmensen die hun geld via brievenbusfirma's in belastingparadijzen stallen zijn ,,erg goed nieuws''. Dat zei EU-commissaris Pierre Moscovici (Economische zaken) maandag op de Franse radio over de ‘Panama Papers'. ,,Omdat het de politieke wapens geeft om te zeggen: het is genoeg.''
De Europese Commissie presenteerde in januari een voorstel dat belastingontwijking door multinationals tegen moet gaan. ''Er zal altijd strijd zijn tussen fraudeurs, belastingontwijkers en fiscale opsporingsinstanties'', aldus de Franse oud-minister. Hij voegde daaraan toe dat het bankgeheim al bijna niet meer bestaat.
Ook de vrouw van EU-commissaris Miguel Arias Cañete (Klimaat, Energie) wordt genoemd in de Panama Papers. Cañetes woordvoerder zei tegen het consortium dat de kwestie onderzocht dat de gedragscode van de Europese Unie niet is overtreden. Zijn vrouw zou al haar vermogen hebben opgegeven bij de Spaanse fiscus.
De Europese Commissie wilde maandag niet reageren op de ,,gelekte documenten''. De sociaaldemocratische fractie in het Europees Parlement stelt dat de Panama Papers aantonen dat er op grote schaal wordt witgewassen en belasting ontweken. Fractievoorzitter Gianni Pitella heeft commissievoorzitter Jean-Claude Juncker maandag in een brief gevraagd om ,,ambitieuze'' regelgeving tegen de ''immorele belastingpraktijken''.
De Groenen in het Europees Parlement vroegen om ,,agressieve actie'' van de EU. ,,Panama Leaks toont aan dat we tot nu alleen nog maar aan de oppervlakte van de verachtelijke belastingontwijkingen hebben gekrast.''
Nederland
De coalitiepartijen in de Tweede Kamer zijn blij met het onderzoek naar de Nederlandse kant van de zogenoemde Panama Papers, dat staatssecretaris Eric Wiebes (Financiën) heeft aangekondigd. Maar voor de SP gaat dit niet ver genoeg.
SP-leider Emile Roemer wil dat de Tweede Kamer een parlementaire enquête gaat voorbereiden naar de rol die Nederland speelt in ,,het ontduiken van belasting door miljardairs''. De fracties reageren op uitgelekte berichten over belastingontwijking via het Panamese juridische advieskantoor Mossack Fonseca & Co.
Helma Neppérus (VVD) vindt grondig onderzoek nodig. PvdA'er Ed Groot wil dat de Belastingdienst de Nederlandse betrokkenheid onderzoekt en ,,waar mogelijk boetes uitdeelt en naheft''. Voor Groot tonen de Panama Papers wederom aan dat ,,we af moeten van brievenbusfirma's en belastingparadijzen''. SP'er Roemer wil de zaak ,,nu tot de bodem onderzoeken en de rol van Nederland Belastingparadijs ontmantelen''.
Ook het CDA wil weten welke Nederlandse connecties er in de Panama Papers zitten. ,,Dit is het zoveelste bewijs van forse belastingontduiking door een kleine kring geprivilegieerden en machtshebbers. Dit tast het vertrouwen van burgers in belastingheffing enorm aan'', vindt CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt.
Wouter Koolmees (D66) wil dat belastingontwijking hard wordt aangepakt. ,,Het is onbegrijpelijk dat minister Jeroen Dijsselbloem niet met strengere wetgeving is gekomen. De Nederlandsche Bank (DNB) geeft al langer aan dat strengere wetgeving voor brievenbusmaatschappijen nodig is. Het kabinet zegt dat ze hier tegen willen optreden, maar we zien nog geen resultaat.''
Trustkantoren
De onthullingen uit de Panama Papers passen in het beeld dat De Nederlandsche Bank (DNB) al langer schetst, heeft een woordvoerder van de financiële waakhond laten weten. De Nederlandse toezichthouder hamert er al geruime tijd op dat in de financiële sector nog altijd te weinig wordt gedaan om praktijken als witwassen en mogelijke financiering van terroristen te voorkomen.
Veel trustkantoren slagen er maar niet in om goed te controleren of hun klanten zich met criminele zaken bezighouden. DNB heeft het toezicht op de trustsector daarom eerder al geïntensiveerd. De waakhond dringt ook al enige tijd aan op aanscherping van de wetgeving op dit vlak.
Of DNB naar aanleiding van de nieuwe informatie die nu naar buiten is gekomen, ook specifiek bepaalde zaken gaat uitzoeken, kon de zegsman maandag niet zeggen. Hij zei wel dat DNB in zijn toezicht altijd ,,alles wat relevant is'' meeneemt.
Clarende Seedorf
Oud-international Clarence Seedorf is een van de Nederlanders die in het journalistieke onderzoek naar grootschalige belastingontduiking worden genoemd. In totaal komen honderden Nederlanders in de zogenoemde Panama Papers voor. Dat maakten Trouw en FD in de nacht van maandag op dinsdag bekend.
Volgens de kranten draait het bij Seedorf allemaal om sponsorrechten van zijn voormalige motorraceteam. Begin januari 2005 sloot Seedorf Racing een contract met Image Building Ltd, een bedrijf dat amper een week daarvoor was opgericht op de Britse Maagdeneilanden. Image Building betaalde 640.000 euro voor de sponsorrechten en noemde in het contract de Italiaanse juweliersketen Morellato als sponsor. Het contract werd echter doorverkocht aan het Nederlandse bedrijf Grand Prix Sports Investments & Hospitality (GPSIH). Uiteindelijk betaalde Morellato, via GPSIH, 3 miljoen euro aan Image Building, terwijl er maar 640.000 euro bij Seedorf Racing terechtkwam. Ondanks herhaalde verzoeken wilde Seedorf niet reageren, aldus Trouw.
Ook leden van de ondernemersfamilie Van der Vorm zouden gebruik hebben gemaakt van offshoreconstructies, net als Mexx-oprichter Rattan Chadha en Joop van Oosterom, miljardair en oprichter van automatiseringsbedrijf Volmac dat later opging in het huidige Capgemini. In het onderzoek valt daarnaast de naam van Bernard Stuivinga, voorzitter van de raad van commissarissen van handelshuis Acomo en voormalig partner bij advocatenkantoor Greenberg Traurig. Bram van der Kolk wordt ook genoemd. Deze Nederlandse programmeur van het bedrijf Megaupload vreest in Nieuw-Zeeland voor uitlevering aan de VS vanwege schending van het auteursrecht.
China wuift Panama Papers weg en censureert
China heeft beschuldigingen jegens intimi van partijbonzen op grond van de onthullingen over belastingparadijzen dinsdag van de hand gewezen. De toegang tot de berichtgeving over de Panama Papers is bovendien ingeperkt.
Op de vraag of China een onderzoek instelt naar de naasten van partijbonzen die in de Panama Papers worden genoemd, antwoordde het ministerie van Buitenlandse Zaken dat het ,,geen commentaar geeft op deze ongegronde aantijgingen''. Journalisten onthulden dat onder meer intimi van president Xi Jinping banden zouden hebben met offshorebedrijven die gebruikt werden om belasting te ontwijken.
Wie op Chinese zoekmachines naar het trefwoord 'Panama' zoekt, stuit op tal van ontoegankelijke zoekresultaten. Slechts berichten over de betrokkenheid van topsporters zijn voor iedereen zichtbaar.
Bron: ANP
2