Met nog 8 dagen te gaan staat de teller van het aantal openbaar gepubliceerde reacties op de internetconsultatie over de werkkostenregeling op 45. Uit het merendeel van deze reacties blijkt een voorkeur voor het noodzakelijkheidscriterium. Weekers biedt met dit criterium een alternatief voor het loonbegrip wat nu als basis geldt voor de werkkostenregeling. Daar waar het loonbegrip uitgaat van het principe dat alles wat uit dienstbetrekking wordt genoten tot het loon behoort, gaat het noodzakelijkheidscriterium uit van de gedachte dat een vergoeding of verstrekking geen belastbaar loon is als deze in redelijkheid noodzakelijk is voor de behoorlijke vervulling van de dienstbetrekking.

Lastenverzwaring

Het noodzakelijkheidscriterium vormt een 'open norm' die volgens Weekers 'mee-ademt' met de maatschappelijke normen. Deze 'open norm' brengt naast meer vrijheid en flexibiliteit ook extra verantwoordelijkheden met zich mee. Meer nog dan nu liggen deze bij de werkgever. Die moet immers kunnen verantwoorden waarom hij een bepaalde voorziening wel of niet tot het loon heeft gerekend. Bource: "de werkgever zal aannemelijk moeten maken dat hetgeen hij onbelast verstrekt of vergoed ook echt noodzakelijk is. Omdat zekerheid vooraf min of meer wordt losgelaten zal men bij twijfel in de toekomst sneller rond de tafel gaan zitten met de Belastingdienst. De 'open norm' leidt daarmee onherroepelijk tot een bewijslastenverzwaring voor de werkgevers."

Weekers stelt overigens wel enkele grenzen aan het noodzakelijkheidscriterium. Zo geldt er een redelijkheidstoets en moet de noodzakelijke voorziening feitelijk en daadwerkelijk bij de uitoefening van de dienstbetrekking worden gebruikt. Ook zullen een aantal gerichte vrijstellingen en bestaande waarderingsregels voor de auto en de woning ook bij toepassing van het noodzakelijkheidscriterium blijven bestaan.

Noodzakelijkheidscriterium lijkt utopie

Er mag dan in eerste instantie worden afgegaan op het oordeel van de werkgever, maar bij twijfel over bedrijfsmatige afwegingen is het aan de inspecteur om te bewijzen dat de werkgever een bepaalde verstrekking of voorziening aan de werknemer heeft gegeven om deze te bevoordelen of te belonen. De inspecteur kan daarbij aangrijpen bij het redelijkheidscriterium. Bource voorziet meer discussies in de toekomst en een zwaardere belasting van de rechterlijke macht. "De gang naar de rechter zal door de 'open norm' toenemen met alle extra kosten en lasten die dat met zich meebrengt. Uiteindelijk zal een nieuwe stroom van jurisprudentie de grenzen van een 'open norm' moeten aangeven en dat veroorzaakt in de toekomst weer verdere afbakening van de regels en aanpassingen in de wet." Bource verwacht hiermee dat het nobel streven naar vereenvoudiging niet gehaald wordt. "Een 'open norm' lijkt praktisch niet uitvoerbaar en is daarmee mogelijk een utopie."

Budgetneutraal

En dan is er nog een budgettaire kwestie. De hele omschakeling van loonbegrip naar noodzakelijkheidscriterium zal namelijk budgetneutraal moeten plaatsvinden. Weekers verwacht dat de vrije ruimte, bij een budgettair neutrale vormgeving, per saldo iets kleiner zal gaan worden. "Het noodzakelijkheidscriterium geeft de werkgever mogelijk het gevoel dat hij meer onbelast mag vergoeden en verstrekken, maar schijn bedriegt", zo waarschuwt Bource. "In de praktijk betekent dit dat andere zaken komen te vervallen. Linksom of rechtsom, de werkgever wordt er uiteindelijk niet beter van."

Bron: Redactie TaxLive