Op 1 mei 2016 is de Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (DBA) in werking getreden. Met de Wet DBA is de VAR afgeschaft. Voor opdrachtgevers en zelfstandig professionals is er een systeem van modelcontracten ingevoerd. Wanneer volgens door de Belastingdienst goedgekeurde modelcontracten gewerkt wordt, kan er vooraf zekerheid worden gegeven dat er geen sprake is van een (fictief) dienstverband. De opdrachtgever hoeft in dat geval geen loonheffingen en werkgeverspremies in te houden.
Sinds de invoering van de Wet DBA ontvingen CDA en ONL veel signalen dat ondernemers die als zelfstandig professional actief zijn opdrachten mislopen. Ook hoorden CDA en ONL dat opdrachtgevers opdrachten intrekken die reeds aan zelfstandig professionals verleend waren, of normaliter zouden doorlopen. Ook kwamen er meldingen dat er een enorme toename van bureaucratie is ontstaan.
Samenvatting
Zowel opdrachtgevers als opdrachtnemers hebben zich gemeld. Bij beide komt door de Wet DBA de bedrijfsvoering in gevaar. Zij zitten in grote onzekerheid over hoe zij samen zaken kunnen doen. Het overgrote deel van de binnengekomen klachten kwam van opdrachtnemers. De meest gehoorde klacht was dat opdrachten niet meer werden verleend door opdrachtgevers. Als gevolg hiervan hebben zelfstandig professionals grote omzetdalingen moeten verwerken. Zelfstandig professionals rapporteerden dat opdrachtgevers met de modelcontracten geen zekerheid konden krijgen, dat zij na afloop van de opdracht geen loonheffingen of werkgeverspremies verschuldigd waren. Ook rapporteerden zp'ers dat opdrachtgevers bang waren dat een opdrachtnemer met terugwerkende kracht werknemersrechten zou opbouwen.
Overzicht soorten meldingen
Systeem van modelcontracten leidt tot intrekken opdrachten
De meest gerapporteerde klacht bij het meldpunt betreft het feit dat opdrachtgevers opdrachten intrekken, of hebben ingekort tot 1 mei 2017[1].
Implementatie begrippen ‘Gezagsverhouding' en ‘Vrije Vervangbaarheid' staan gebruik modelcontracten in de weg
Ondernemers melden dat de modelcontracten die zij willen gebruiken niet geschikt zijn vanwege de bepalingen over de gezagsverhouding of de vrije vervangbaarheid. Voor de geldigheid van goedgekeurde modelcontracten kunnen deze bepalingen niet gewijzigd worden. Ook contracten die zijn voorgelegd aan de Belastingdienst worden op deze twee bepalingen afgewezen. Zelfstandig professionals geven aan dat zij juist vanwege unieke expertise of kennis worden ingehuurd. Een opdrachtgever wil invloed hebben op het resultaat van een opdracht. In de praktijk is met een rigide invulling van deze twee begrippen niet te werken.
Geen opdracht verleend vanwege kans op dienstbetrekking:
Opdrachtgevers geven aan dat zij sinds de DBA vrezen dat er een dienstverband kan ontstaan met de opdrachtnemer. Dit betreft geen angst om boetes of naheffingen, maar om de kans dat zij door de opdrachtnemer met terugwerkende kracht gehouden worden aan alle verplichtingen die een dienstverband met zich meebrengt (o.a. transitievergoeding, vakantiegeld, loon bij ziekte en – afhankelijk van cao en gangbare voorzieningen bij een bedrijf – pensioen/scholing).
Administratieve lasten
Het systeem met modelcontracten is omslachtig en leidt tot hoge administratieve lasten. Zowel opdrachtgevers als opdrachtnemers moeten veel tijd besteden aan het opstellen van de contracten (zoeken relevante modelcontracten, eventueel voorleggen contracten bij Belastingdienst, nalopen specifieke bepalingen in contracten in relatie tot werkwijze, monitoring achteraf van werkwijze in lijn met het contract) en moeten zelfs juridisch advies inwinnen.
Opdrachten via een tussenpersoon: detachering of payroll
Opdrachtgevers melden zp'ers dat zij via een tussenpersoon of bemiddelaar wel de opdracht kunnen uitvoeren. Zp'ers worden in deze gevallen doorverwezen naar een detacheerder of een payrolldienstverlener. De behoefte bij opdrachtgevers om specifieke of extra kennis en mankracht in te huren bestaat nog steeds. Zp'ers willen echter niet via deze constructies aan de slag. Zij zijn tevreden over de wijze waarop zij volledig voor eigen rekening en risico hun facturen kunnen sturen. Opdrachtgevers maakt het in principe niet uit via welke constructie zij diensten inhuren. Zij zijn echter niet bereid om meer te betalen. De economische waarde van de dienst blijft voor hen namelijk gelijk.
Opdrachten via een tussenpersoon: Deel van tarief afstaan, kosten scherp omhoog
Zp'ers die via een detacheerder of payrolldienstverlener hun opdracht vervullen, staan circa 20% van hun omzet af aan de bemiddelaar. Daarnaast willen zp'ers niet via een bepaalde constructie werken omdat zij dan hun fiscale zelfstandigheid opgeven of omdat verzekeringen door de zp'er al naar eigen inzicht zijn ingericht. Zp'ers verliezen de zelfstandigenaftrek door te werken via alternatieve constructies (het urencriterium wordt bijvoorbeeld niet meer gehaald), daarnaast levert dit ook problemen op voor lopende contracten voor verzekeringen tegen arbeidsongeschiktheid, ziekte en knelt het met eigen voorzieningen voor pensioen. Zp'ers hebben deze zaken naar eigen inzicht geregeld en in een detacherings- of payrollconstructie ontstaan situaties waar zij dubbel zijn verzekerd en dubbel betalen, of waar de voorzieningen via de payrollconstructie lager zijn dan wat zp'ers zelf hadden geregeld.
Omzetderving
Sinds de invoering van de DBA hebben veel opdrachtgevers de inhuur van zp'ers gestaakt of fors teruggebracht. Met name multinationals of instellingen die door hun aard onder een zwaar toezichtsregime staan (banken, verzekeraars), willen koste wat kost de wet niet overtreden. Uit de reacties bij het meldpunt komt veelvuldig naar voren dat zp'ers voor het eerst in jaren een langere periode geen opdrachten hebben. Dit gaat vaak om tienduizenden euro's omzetverlies.
Minder gunstige contracten
Uit het meldpunt blijkt dat het werken met modelovereenkomsten kan leiden tot minder gunstige contracten voor de zelfstandig professional. Bepalingen over aansprakelijkheid werden voor 1 mei vaak gemaximeerd op de waarde van de opdracht, terwijl deze maximale hoogte nu in overeenkomsten is verdwenen.
Vertraging bij afhandeling door Belastingdienst
Ondernemers meldden dat zij meerdere maanden moesten wachten op een beslissing van de Belastingdienst over modelcontracten die zij individueel hebben voorgelegd. Ondernemers geven ook aan dat zij vanwege een zeer lange wachttijd hun ingediende modelcontracten hebben teruggetrokken of dat zij na telefonisch overleg met de Belastingdienst modelcontracten hebben teruggetrokken.
Meer vaste contracten door DBA niet aan de orde
Zp'ers willen voor eigen rekening en risico actief zijn en zijn veelal niet geïnteresseerd in een arbeidscontract. Zij leveren specialistische kennis en kunde aan een veelvoud van opdrachtgevers. Aan de kant van de opdrachtgever bestaat vaak geen behoefte aan langdurige inhuur van specifieke kennis. Daarnaast is de specifieke kennis van zp'ers ook vaak te duur voor een opdrachtgever om permanent in te huren. Een IT-professional of financieel adviseur wordt ingezet op specifieke projecten. Zodra dit project afloopt is ook de opdracht klaar. IT-professionals geven aan dat zij bij opdrachtgevers in vaste dienst zouden kunnen treden, maar dat zij dan genoegen zouden moeten nemen met veel minder salaris dan hun huidige tarief en dat zij hun zelfstandigheid zouden moeten opgeven.
Over het meldpunt
Om een overzicht te krijgen van de specifieke problemen omtrent de Wet DBA hebben ONL en CDA een meldpunt geopend. Het meldpunt vroeg ondernemers hun specifieke casus door te geven. Hierbij was het verzoek om aan te geven welke problemen ondernemers ondervonden met de standaardcontracten en om aan te geven of specifieke contracten waren voorgelegd aan de Belastingdienst.
Naast de vragen over het gebruik van het systeem van modelcontracten heeft het meldpunt ook gevraagd naar de problemen die opdrachtgevers en zzp'ers ondervonden in hun bedrijfsvoering als gevolg van het systeem van modelcontracten.
Het meldpunt is geopend op 25 oktober 2016. In het voorliggende verslag zijn reacties meegenomen die zijn ingestuurd voor 3 december 2016.
Via de website van ONL voor Ondernemers waren twee aparte formulieren te downloaden, één voor opdrachtgevers en één voor opdrachtnemers. Beide formulieren konden naar het emailadres [email protected] gestuurd worden.
[1] Het meldpunt is gestart op 25 oktober, ver voor de berichten van Staatssecretaris Wiebes op 25 november dat de handhaving van de Wet DBA wordt opgeschort tot minstens 1 januari 2018.
Bron: ONL
Informatiesoort: Nieuws
0