Het ministerie van Financiën heeft om politieke redenen openbaarmaking van kennisgroepstandpunten en daarmee algemene toegang tot de uitleg van fiscale regels tegengehouden, schrijft NRC op basis van onderzoek door fiscaal jurist Martijn Nouwen van de Universiteit Leiden die vrijgegeven documenten bestudeerde. In een interview met de krant zegt Nouwen: "De politieke top frustreert openbaarmaking, het staat er letterlijk”.
Nouwen baseert zijn uitspraken in de krant op interne stukken die de dienst onlangs vrijgaf na een informatieverzoek op basis van de Wet open overheid. Hieruit blijkt dat het ministerie van Financiën over een breed front grote achterstanden heeft opgelopen in de publicatie van zijn fiscale standpunten.
De staatssecretaris van Fiscale Zaken dient generieke standpunten over uitleg van belastingregels binnen zes weken toegankelijk te maken voor alle belastingbetalers, staat in de wet. Dat dit spaarzaam gebeurt houdt Nouwen op onwil van de politieke top. Uit de stukken blijkt dat sommige kennisgroepen van de Belastingdienst al sinds 2017 alarm slaan vanwege de trage wijze waarop fiscale standpunten met de buitenwereld worden gedeeld.
Om de openbaarmaking van de documenten af te dwingen heeft Nouwen een rechterlijke procedure moeten voeren waarbij hij 'een muur van weerstand' heeft moeten overwinnen. Financiën liet aan de onderzoeker weten dat het veel te veel werk was aan de verzoeken tegemoet te komen, daaraan kon het ministerie onmogelijk voldoen. Bovendien betwistte het of deze stukken wel publiek mochten worden. Uiteindelijk heeft de rechter Nouwen in het gelijk gesteld.
De overheid moet iedereen gelijk behandelen, maar wat als de gewone burger niet op de hoogte is van de uitleg en toepassing van intern fiscaal beleid en grote advieskantoren aan de Zuidas wel? Dan is de rechtsgelijkheid en rechtszekerheid in het geding, zo betoogt de fiscaal jurist.
Bovendien, door gebrek aan transparantie over de standpunten van kennisgroepen, baseerden burgers en bedrijven zich bij hun aangifte jarenlang op verouderde regels en waren zij niet op de hoogte van de actueelste interpretatie van de wet door de Belastingdienst. Zo bestaat de kans dat zij te veel belasting hebben betaald. Sommige fiscaal juristen en bestuurskundigen waarschuwen voor een ‘tsunami’ aan rechtszaken. Wetenschappers verwachten dat adviseurs en advocaten alle belastingstandpunten gaan doorvlooien op juridische en financiële kansen.
Nouwen wees er vorig al op dat publicatie van kennisgroepstandpunten zijn voorgeschreven in internationaal en Europees belastingbeleid. Hij deed destijds in NRC een dringend beroep op staatssecretaris Marnix van Rij om aan deze situatie een eind te maken. Per 1 april gaat dat gebeuren doordat de Belastingdienst de belangrijkste standpunten alsnog (deels) openbaart op een speciale website.
Bron: NRC