McLean benadrukte in het gesprek ook nog maar eens dat het olie- en gasbedrijf, dat al jaren geen winstbelasting heeft betaald, naar "letter en geest" van de wet handelt. Dat Shell in Nederland geen winstbelasting verschuldigd is, komt doordat het bedrijf relatief veel overzeese investeringen doet, bijvoorbeeld om nieuwe olie- en gasvoorraden op te sporen. Als daarop verliezen moeten worden genomen, kan het bedrijf die onder bepaalde voorwaarden aftrekken van de winst die in Nederland wordt opgegeven bij de fiscus.

Volgens McLean is daar niks bijzonders aan. "Onze concurrenten, Wintershall in Duitsland, ENI in Italië, BP in het Verenigd Koninkrijk, Repsol in Spanje en natuurlijk ExxonMobil en Chevron in de Verenigde Staten, profiteren allemaal van een vergelijkbare fiscale behandeling van hun overzeese investeringen", aldus de Shell-bestuurder.

"Shell probeert innovatief te zijn en te experimenteren", zei McLean verder. "Wij zouden graag willen dat alle risico's die wij nemen worden beloond en wij nooit een verlies hoeven te nemen. Maar soms is de realiteit dat we risico's moeten nemen die niet goed uitpakken. Het is niet zo dat wij ons in bochten wringen om verliezen te creëren en in Nederland te dumpen, integendeel."

Veel Kamerleden zijn kritisch over de mogelijkheid die de wet bedrijven als Shell biedt om de belastbare winst te drukken. Partijen als GroenLinks, PvdA en SP willen daar paal en perk aan stellen. McLean zei de zorgen te begrijpen, maar benadrukte ook dat het belastingstelsel "erg succesvol is geweest bij het aantrekken van echte bedrijven met echte banen". Dat past bij een open economie, vindt hij. De Shell-bestuurder zei verder dat het bedrijf wellicht gebaat is bij een betere uitleg van de regels. "De rekenkunde is simpel. Maar ik begrijp dat het voor mensen vreemd kan zijn dat je winst maakt, of lijkt te maken, en geen winstbelasting betaalt."

Philips en AkzoNobel

Ook Philips betaalt op dit moment geen winstbelasting in Nederland, en AkzoNobel waarschijnlijk ook niet. Dat valt af te leiden uit uitspraken van bestuurders van de bedrijven in het rondetafelgesprek. Philips bevestigde dat het geen winstbelasting betaalt, een bestuurder van Akzo laat dat in het midden, maar verwacht "vanaf volgend jaar winsten waarover winstbelasting berekend kan worden".

"Dat komt omdat wij verwachten dat we de komende jaren meer winst in Nederland gaan maken, zei Raymond de la Court, directeur Benelux van Akzo Nobel. Ook Philips verwacht komende jaren winstbelasting te gaan betalen.

Fiscale transparantie

Politieke partijen en belangenorganisaties pleiten al jaren voor 'country-by-country-reporting' door multinationals. Zij stellen dat dergelijke transparantie helpt belastingontwijking tegen te gaan omdat ze onwenselijke fiscale constructies inzichtelijk maakt. Shell is de eerste Nederlandse multinational die een openbare rapportage toezegt. Ook internationaal gezien loopt Shell hiermee voorop. Arnold Merkies van Tax Justice Nederland zegt in NRC blij verrast te zijn door de aankondiging en noemt de beloofde publicatie "heel erg goed".

Bron: ANP/NRC