Met de deadline van 15 november 2013 speelt het kabinet in op mogelijk anticipatiegedrag op de geplande afschaffing van de stamrechtvrijstelling in 2014. Er gaan namelijk geluiden op dat ‘gedwongen ontslagen' naar voren worden gehaald. Nadat hierover ook in de Tweede Kamer vragen zijn gesteld heeft het kabinet alsnog besloten tot een aanpassing in de 80%-regeling.

Bestaande stamrechten

In het Belastingplan 2014 is het voorstel opgenomen dat bestaande stamrechten in één keer mogen worden uitgekeerd zonder dat revisierente in rekening wordt gebracht. Bovendien wil het kabinet belastingplichtigen fiscaal stimuleren om hun stamrecht in 2014 ten gelde te maken. Als het stamrecht daarom volgend jaar ineens wordt uitgekeerd, wordt slechts 80% van de uitkering in de heffing van box 1 betrokken (80%-regeling). 

Aanpassing 80%-regeling

In een proeve van de tweede nota van wijziging op het wetsvoorstel Belastingplan 2014 stelt het kabinet een aanpassing van de 80%-regeling voor. De regeling staat ook open voor recente ontslagvergoedingen, maar dan moet de werkgever het ter financiering van de stamrechtaanspraak verschuldigde bedrag vóór 15 november hebben overgemaakt op de rekening van de bank, verzekeraar, beleggingsinstelling of de bv waar het stamrecht wordt ondergebracht.

Edzo Boven, pensioenconsultant bij Grant Thornton is niet verbaasd over deze voorgestelde aanpassing van de 80%-regeling. "Het is te verwachten dat het kabinet inspeelt op anticipatie-gedrag. Daar valt weinig tegen in te brengen. Met de deadline van 15 november 2013 hebben lopende gevallen nog een paar weken de tijd om dingen af te ronden."

Boven vraagt zich wel af of het verstandig is om een ontslagprocedure versneld af te ronden. "De onderhandelingspositie van de werknemer staat nu namelijk extra onder druk. Wie volgend jaar gebruik wil maken van de 80%-regeling zal mogelijk genoegen nemen met een lagere ontslagvergoeding om er maar voor te zorgen dat zijn werkgever de vergoeding zo snel mogelijk op de stamrechtrekening stort. Je kunt je afvragen of dit opweegt tegen het beoogde fiscale voordeel van het ineens opnemen van de stamrechtaanspraak volgend jaar."

Afkoopperikelen

Overigens vraagt Boven zich af of afkoop wel zo aantrekkelijk is. Het is namelijk lang niet altijd voordelig om volgend jaar een eenmalige uitkering met korting af te rekenen tegen een toptarief van 52% of in de toekomst gespreide uitkeringen tegen een lager tarief. "Daar komt nog bij dat het kabinet afkoop weliswaar fiscaal wil faciliteren, maar het is maar de vraag of verzekeraars en banken hier wel aan willen meewerken", aldus Boven.

Ook de Raad van State waarschuwde in zijn advies op het Belastingplan 2014 het kabinet hier al voor. ‘Als afkoop contractueel al tot de mogelijkheden behoort, is het nog maar de vraag of banken en verzekeringsmaatschappijen hiertoe bereid zullen zijn. Uitkeren ineens betekent immers dat een aanzienlijke financiële uitstroom plaatsvindt in een periode waarin de financiële sector juist geacht wordt de balansen op orde te brengen', aldus de Raad van State.

Ook fiscalist Hans van den Berg van de afdeling fiscale zaken bij SNS Reaal wijst op het feit dat het kabinet hier volledig aan voorbij lijkt te gaan. "Als door de 80%-regeling volgend jaar er een ware 'run' op de stamrechtaanspraak ontstaat, is het maar de vraag of verzekeraars en banken hun medewerking kunnen verlenen aan de afkoop. Contractueel is namelijk een afkoopverbod opgenomen, anders is op dit moment niet voldaan aan de voorwaarden voor een stamrecht. Of deze vanuit fiscale wetgeving opgenomen voorwaarde een afkoop in de weg staat, zal nog moeten blijken. "

Afkoopfaciliteit ondoordacht

Alhoewel banken en verzekeraars op dit moment nog een afwachtende houding aannemen kan Van den Berg zich voorstellen dat afkoop niet zonder slag of stoot zal gaan.  "Vaak zit het stamrechtkapitaal vast in langlopende beleggingen. Ga je die belegging doorbreken, dan zal een uitvoerder daarvoor mogelijk een boete berekenen. Het is ook maar de vraag of afkoop überhaupt mogelijk is als in een stamrechtverzekering het risico van vooroverlijden niet is meeverzekerd. En wat te denken van de afkoop van stamrechten die nu al zijn ingegaan en voorzien in een levenslange uitkering? Wellicht zal een verzekeraar op zijn minst een gezondheidsverklaring verlangen dat iemand zijn stamrecht niet afkoopt wegens slechte gezondheid."

Boven wijst nog op het feit dat bij banksparen voor een stamrecht er in de overeenkomst vaak een hoger rentepercentage is afgesproken als het kapitaal voor langere tijd vaststaat. "Bij afkoop volgend jaar heeft de bank dan in verhouding teveel rente bijgestort. Daar zal de bank naar verwachting wel voor gecompenseerd willen worden."

Politieke druk

Onder politieke druk zullen banken of verzekeraars wellicht hun medewerking verlenen aan afkoop, maar daar zal zéér waarschijnlijk wel een prijskaartje tegen overstaan. Boven:"Naast het feit of afkoop contractueel mogelijk is (je hebt als verzekerde immers met de verzekeraar een periodieke uitkering in de toekomst afgesproken), zal de bank of verzekeraar gecompenseerd willen worden voor misgelopen inkomsten (de zogenaamde "afkoopwaarde" van de overeenkomst). Wie zijn stamrecht dus in één keer opneemt zal hiervoor moeten opdraaien. Afkoop wordt daarmee een stuk minder interessant dan het kabinet nu voorstelt."

Bron: Redactie TaxLive