Topeconoom Joseph Stiglitz vindt het niet meer dan terecht dat energiereuzen extra belast worden vanwege de grote winsten die zij maken. Volgens de Nobelprijswinnaar hebben de bedrijven "niets gedaan" om deze meevaller te verdienen.
Olie- en gasbedrijven hebben dit jaar enorme winsten binnengeharkt nadat de energieprijzen de pan uit rezen uit vrees voor problemen in de aanvoer. Dat gebeurde nadat Rusland, een belangrijke producent van fossiele brandstoffen, eind februari Oekraïne was binnengevallen. "Soms hebben we deze discussie: zijn winsten uitbuiting of zijn winsten de gerechtvaardigde verdiensten van meer investeringen en inspanningen," zei Stiglitz in een interview met persbureau AFP in Parijs. "Dit is een specifiek geval waarin er geen discussie is", zei de Nobelprijswinnaar van 2001.
"Het is heel duidelijk dat de oliemaatschappijen niets hebben gedaan om de hoge olieprijzen te verdienen. Het was de inval van Poetin in Oekraïne die aan de bron van het probleem lag", zei Stiglitz. Voor een vat olie op de termijnmarkt moest in maart, kort na de Russische inval, 140 dollar worden betaald, fors meer dan daarvoor. Daarna is de prijs wel weer tot onder de 100 dollar gezakt. De gasprijzen stegen diezelfde maand tot een record van 345 euro per megawattuur.
De Amerikaanse oliegiganten ExxonMobil en Chevron rapporteerden recordwinsten in het tweede kwartaal, met respectievelijk 17,9 miljard dollar en 11,6 miljard dollar. Het Britse olieconcern Shell vervijfvoudigde in dezelfde periode zijn nettowinst tot 18 miljard dollar. Ook het Franse TotalEnergies en het Italiaanse Eni hebben flinke winsten geboekt. "Er is een duidelijk antwoord. Belast de overwinsten en gebruik een deel van de inkomsten om degenen die lijden te helpen," vertelde Stiglitz aan AFP in de Parijse School voor Economie. Overigens wordt door de Europese Commissie momenteel over een dergelijk plan gesproken.
De 79-jarige Amerikaanse econoom pleit al jaren voor hervormingen van de internationale belastingregels om ervoor te zorgen dat grote bedrijven hun eerlijke deel betalen. Hij is medevoorzitter van de Independent Commission for the Reform of International Corporate Taxation (ICRICT), een organisatie die een einde wil maken aan belastingparadijzen.
De ICRICT, die vrijdag in Parijs een conferentie hield, heeft een rapport uitgebracht waarin wordt opgeroepen tot fiscale maatregelen. Die gelden dan vooral voor bedrijven die van de crisis profiteren.
Bron: ANP/AFP