Welke belastingpolitiek laat de welvaart harder groeien en verkleint tegelijkertijd de kloof tussen tussen arm en rijk? De exacte wetenschapper Stephan Zheng uit Nederland denkt het antwoord te hebben met artificiële intelligentie genaamd AI Economist, vrij toegankelijke software die met zelflerende 'machines' een ideaal belastingmodel creëert.
Zhengs belastingmodel resulteert bijvoorbeeld in 11 procent minder productiviteit, bijna twee keer zo goed als het huidige Amerikaanse belastingbeleid, en een verkleining van de inkomensongelijkheid met 47 procent. Met dat laatste percentage is AI Economist een van 's werelds meest egalitaire belastingmodellen.
In de Volkskrant van dit weekend vertelt Zheng, die bij het Amerikaanse softwarebedrijf Salesforce leiding geeft aan het AI Economist-programma, dat hij en zijn collega's een simulatie van de economie ontwierpen waarin vier kunstmatig intelligente 'arbeiders' hout en stenen verzamelen en aan elkaar verkopen om huizen te bouwen. Voor hun werk krijgen ze geld en daar betalen ze belasting over.
Tegenintuïtief
"Het unieke aan de simulatie is dat niet alleen de arbeiders maar ook de belastingheffer in de simulatie een zelflerende machine is", legt Zheng uit. "Daardoor kan de belastingheffer continu inspelen op de slinkse manieren waarop de arbeiders hun snor fiscaal proberen te drukken met een steeds effectiever belastingbeleid als resultaat."
Zhengs team stond voor de opgave om het menselijk gedrag bij complexe vraagstukken als de groeiende ongelijkheid en de verslechterende economie tijdens een pandemie te verwerken in de software. Volgens Zheng kan AI Economist nu realistische voorspellingen doen over de invloed op het menselijke gedrag van belastingkeuzes door de overheid, ook in coronatijd. "Traditioneel gezien is dat gedrag heel moeilijk te modelleren voor de economie vanwege de onvoorspelbaarheid."
Die onvoorspelbaarheid en gebrek aan logica spelen ook een rol bij Zhengs software. Zoals schaakprogramma's de afgelopen jaren grootmeesters met soms bizarre zetten van het bord veegden, zo is het belastingmodel van Zheng even tegenintuïtief. Weliswaar vallen de hogere inkomens in het model onder een hoger belastingtarief dan de middeninkomens, maar in de belastingschijf van de middeninkomens geldt weer een lager tarief dan voor de laagste inkomens.
Deze bastaardvorm, tussen een progressief en regressief belastingstelsel in, leidt in het model tot meer welvaart en verkleining van de ongelijkheid. "Dat maakt het zo interessant, want het toont de flexibiliteit van ons AI-systeem ten opzichte van de versimpelde modellen van de economie. AI Economist krijgt complete vrijheid binnen de grenzen van de simulatie", verklaart Zheng.
Geen intellectueel eigendom
Zhengs werkgever, Salesforce, hoopt met AI Economist van nut te zijn voor beleidsmakers. "Om volledig transparant te zijn hebben we ervoor gekozen om onze software openbaar te maken en geen intellectueel eigendom aan te vragen voor ons onderzoek. Want belastingen zijn een sociaal-economisch probleem en sociaal-economisch beleid is uiteindelijk van iedereen", zegt Zheng in de krant.
Bron: Volkskrant
Informatiesoort: Nieuws
Rubriek: Belastingrecht algemeen