In het debat was er veel aandacht voor de verschillende (fiscale) stokpaardjes van de verschillende partijen. Daarnaast stonden er drie thema’s centraal: de overheidsfinanciën; de koopkracht; en het belasten van vermogen. De meest significante wijziging van de financiële plannen van het kabinet is een aanpassing van de algemene heffingskorting en de arbeidskorting om de zogenoemde ‘buffelboete’ te schrappen. Dit dwong de oppositie af met steun van NSC en de PVV.

In navolging van de Algemene Rekenkamer en de Raad van State was de Tweede Kamer kritisch op de financiële plannen van het kabinet-Schoof voor komend jaar. Die kritiek ziet op drie punten. Allereerst dat het kabinet-Schoof zijn plannen deels heeft betaald met lastenverzwaringen in de toekomst. Een volgend kabinet treft een bijzonder lastige financiële situatie aan. Daarnaast ziet de Kamer dat beloofde bezuinigingen – zoals in de asielketen – in de praktijk zelfs meer geld kosten, en dat beloftes niet zijn gerealiseerd. Ten slotte vindt een groot deel van de Kamer het kwalijk dat er niet wordt geïnvesteerd in toekomstige economische groei.

Buffelboete

In het debat benadrukte minister Heinen (Financiën) dat de staatsschuld historisch laag is, dat de begroting voor 2026 sluitend is en dat er trendmatig begrotingsbeleid wordt gevoerd. Daarnaast onderkende de minister ook de zorgen vanuit Vijlbrief (D66), Van Dijk (CDA), Kouwenhoven (NSC) en Grinwis (CU) dat de investeringen in de toekomst beter beschermd moeten worden binnen de begrotingen. In dit licht heeft de Kamer een motie van Grinwis (CU), Vijlbrief (D66), Flach (SGP) en Van Dijk (CDA) aangenomen die moet borgen dat bij toekomstige bezuinigingen “niet onbedoeld ‘via de kaasschaaf’ infrastructurele projecten worden wegbezuinigd”.

Koopkracht was zoals gebruikelijk een belangrijk thema in het debat. De focus lag daarbij op de voorgestelde wijzigingen in de algemene heffingskorting en de arbeidskorting. Het gevolg daarvan is dat werkenden in de laagste loonschalen netto minder geld overhouden. Met name vakbond FNV heeft hier in de afgelopen weken veelvuldig aandacht voor gevraagd. Klaver (GL-PvdA) en Kouwenhoven (NSC) wilden dit aanvankelijk repareren ten koste van het lage btw-tarief op sport, cultuur en boeken. Deze dekkingsoptie leidde tot weerstand bij CU, CDA en VVD. Uiteindelijk is er een oplossing gevonden: het kabinet repareert de ‘buffelboete’ in een nota van wijziging. De dekking komt uit de inkomstenbelasting.

Box 3

In het debat werden meerdere vragen over box 3 gesteld. Van Eijk (VVD) vroeg zich af of het forfait voor overige bezittingen niet onnodig wordt verhoogd, terwijl de daadwerkelijke kasuitgaven lager uitvallen. Met het oog op de lastenverzwaring voor particuliere verhuurders vroeg ze of de verhoging gematigd kan worden. Ook Van Dijk (CDA) stond stil bij de impact op particuliere verhuurders. Kouwenhoven (NSC) vroeg of de € 16 miljard voor de hersteloperatie in box 3 niet te hoog wordt geraamd. Ook wilde hij weten in hoeverre de Wet werkelijk rendement box 3 mogelijk uitgesteld zal worden.

Staatssecretaris Heijnen (Fiscaliteit) antwoordde dat het kabinet heeft gekozen om de derving door het uitstellen van het nieuwe box 3-stelsel op te vangen door het heffingsvrije vermogen te verlagen én het forfait in de categorie overig te verhogen. Aangezien de huidige kasuitgaven geen beeld geven van de uiteindelijke budgettaire opgave, ziet Heijnen geen ruimte om dit anders te doen. Nog dit jaar zal het kabinet de Kamer informeren over de gesprekken met stakeholders over de impact van box 3 op particuliere verhuurders en eigenaren van rijksmonumenten. Ten slotte benadrukt de staatssecretaris dat de Wet werkelijk rendement box 3 per 1 januari 2028 in kan gaan, mits het wetsvoorstel uiterlijk 15 maart 2026 door de Tweede Kamer wordt aangenomen.