Het kabinet zal voor de zomer een brief naar de Kamer sturen met daarin denkrichtingen en de contouren van de voorgenomen hervorming van de autobelastingen. In deze uitwerking zal het kabinet drie strijdige belangen met elkaar moeten vervlechten: de verduurzaming van de mobiliteit; de betaalbaarheid van vervoer; en het realiseren van voldoende (toekomstige) belastingopbrengsten. Vooruitlopend op deze afweging focust een aantal oppositiepartijen op de betaalbaarheid van fossiele brandstof, een politiek pijnpunt voor de meeste coalitiepartijen.

In het regeerprogramma kondigde het kabinet Schoof aan “in het eerste kwartaal van 2025 een plan voor een hervorming van de autobelastingen” te presenteren. Daarbij moest het kabinet met een aantal randvoorwaarden rekening houden. Allereerst heeft Nederland zich in het kader van de Europese herstelmiddelen gecommitteerd aan hervormingen in de autobelastingen. Concreet zal de grondslag in de motorrijtuigenbelasting omgezet worden van het gewicht van de auto naar het aantal gereden kilometers. Dit moet uiterlijk per 2030 aangepast zijn. Daarnaast wordt de vrijstelling in de aanschafbelasting (bpm) voor fossiele bestelauto’s van ondernemers naar nul afgebouwd in 2026.

Kwartje van Madlener

Het kabinet-Schoof heeft in het regeerprogramma twee dingen afgesproken ten aanzien van de autobelastingen. Alle nieuwe aanschafsubsidies voor personenvoertuigen worden vanaf 2025 gestopt én er komt een nieuwe tariefkorting voor emissievrije personenauto’s vanaf 2026. In het recente pakket met aanvullende klimaatmaatregelen – onderdeel van de voorjaarsbesluitvorming – heeft het kabinet deze plannen deels uitgewerkt (zie WFR 2025/130). De tariefkorting wordt in de jaren 2026-2028 tijdelijk verhoogd van 25% naar 30%. Daardoor worden grotere elektrische en fossiele voertuigen in deze jaren gelijk belast en wordt het verschil voor kleinere en middelgrote voertuigen kleiner. De financiële dekking komt uit het Klimaatfonds.

In het commissiedebat over de auto-gerelateerde onderwerpen waren Eerdmans (JA21) en Van Houwelingen (FvD) kritisch op de keuze van het kabinet om de brandstofaccijns in het komende jaar niet te verlagen. In 2024 en 2025 zijn de brandstofaccijns niet gecorrigeerd voor inflatie. Na correctie van de accijns zouden brandstoffen in 2026 ongeveer € 0,26 duurder worden. Grinwis (CU) en Vedder (CDA) wilden daarom weten wat het kabinet gaat doen om ‘het kwartje van Madlener’ te voorkomen. Minister Madlener (Infrastructuur en Waterstaat) gaf aan zich grote zorgen te maken over de betaalbaarheid van mobiliteit en binnen het kabinet te pleiten voor een oplossing.

Parlementaire agenda

In het tweeminutendebat over dit onderwerp werden er drie moties ingediend met de oproep om de accijnskorting op brandstoffen te verlengen naar 2026. Minister Madlener moest deze moties ontraden omdat er geen financiële dekking werd voorgesteld. Daarbij benadrukte hij deze oproep te steunen en mee te nemen in de ministerraad. Het probleem is dat de accijnskorting structureel € 1,5 miljard per jaar kost. In de onderhandelingen over de Miljoenennota zal de coalitie over deze politieke wens en dit bedrag spreken. De coalitiepartijen zouden de accijnskorting graag komend jaar voortzetten, maar het wordt een opgave om de benodigde financiële dekking te vinden.

Een korting op de brandstofaccijns is op de korte termijn politiek erg populair. Maar daarbij moet er naast de dekking met twee zaken rekening gehouden worden. Allereerst dat de grondslag voor de brandstofaccijns steeds verder versmalt omdat er steeds meer mensen elektrisch gaan rijden. Daarnaast is het met oog op de klimaatdoelstellingen noodzakelijk om duurzame oplossingen te stimuleren. In dit licht is de hervorming van de autobelastingen, waarvan Staatssecretaris Van Oostenbruggen (Fiscaliteit) deze zomer de contouren naar de Kamer stuurt, bijzonder belangrijk. Het op gepaste wijze belasten van elektrische voertuigen staat daarbij centraal. Wellicht dat deze plannen voldoende dekking realiseren om de accijns op (hernieuwbare) brandstoffen komend jaar minder hard te laten stijgen.