Ondanks de beperkte omvang van het Belastingplan en het predicaat ‘beleidsarm’ leidt een aantal plannen tot politieke weerstand. Een groot deel van de Kamer vindt de verhoging van het forfait en de verlaging van het heffingsvrije vermogen in box 3 onrechtvaardig. Een aantal partijen is kritisch op de fiscale klimaatmaatregelen, terwijl GL-PvdA en PvdD benadrukken dat er veel te weinig gebeurt om de klimaatdoelstellingen te halen. Met moties en amendementen proberen de Kamerleden de plannen nog bij te sturen.

Het gebrek aan politieke liefde voor het Belastingplan 2026 is tekenend voor de chaos van het demissionaire kabinet- Schoof. Zo voert Vlottes (PVV) ongegeneerd hard oppositie tegen plannen waar de PVV in de formatie voor heeft getekend. Vermeer (BBB) insinueerde tijdens het debat dat de BBB – afhankelijk van de amendementen – tegen het Belastingplan kan stemmen. Dit terwijl de verantwoordelijke staatssecretaris zijn partijgenoot is. Alleen Van Eijk (VVD) stond nog enigszins voor de fiscale plannen vanuit het kabinet, die zorgen dat “werkenden er in 2026 op vooruitgaan”. Tegelijkertijd is ook Van Eijk (VVD) kritisch op de voorstellen ten aanzien van box 3.

Box 3

In de debatten over het Belastingplan stonden drie thema’s centraal: de vereenvoudiging van het stelsel; de verhouding tussen het belasten van arbeid en vermogen; en het fiscale klimaatbeleid. De meest fundamentele kritiek vanuit de Kamer op het Belastingplan 2026 ziet op uitvoerbaarheid en complexiteit. Vooral Van Dijk (CDA) was kritisch op de voorgestelde maatregelen die op korte termijn niet uitvoerbaar blijken te zijn voor de Belastingdienst. Daarbij vroeg ze specifiek naar de lucratiefbelangregeling die ICT-technisch niet ondersteund zou kunnen worden en de pseudo-eindheffing op niet-elektrische leaseauto’s die veel capaciteit bij de Belastingdienst lijkt te vergen.

In de discussies over het belasten van arbeid en vermogen stonden twee onderwerpen centraal.

Allereerst waren de Kamerleden Oosterhuis (D66), Van Dijk (CDA), Stultiens (GL-PvdA) en Grinwis (CU) kritisch op de verhogingen van de belasting op arbeid doordat de taakstelling ten aanzien van het afbouwen van ondoelmatige fiscale regelingen niet is gerealiseerd. Ten aanzien van box 3 was de Kamer ook kritisch. Enerzijds wilde de Kamer van de regering weten in hoeverre de verhoging van het forfait juridisch houdbaar zal zijn. Anderzijds zijn de Kamerleden er niet van overtuigd dat de opbrengst van het verlagen van het heffingsvrije vermogen opweegt tegen het belasten van 300.000 extra mensen in box 3.

Klimaatbeleid

Ten aanzien van het fiscale klimaatbeleid stond de balans tussen verduurzaming en hogere kosten voor consumenten centraal. Daarbij benadrukten de PVV, JA21, BBB en Denk dat de maatregelen om vervoer te verduurzamen – zoals de pseudo-eindheffing op niet-elektrische leaseauto’s en de gedifferentieerde vliegbelasting – het rijden en vliegen onnodig duur maken. Ook maken PVV, CDA en SGP zich zorgen over enerzijds de effectiviteit en anderzijds de administratieve lasten van een pseudo-eindheffing voor met name kleinere werkgevers. Tegelijkertijd zien D66, GL-PvdA en PvdD dat de klimaatdoelen met het huidige beleid niet gehaald worden en dat er dus meer fiscaal klimaatbeleid nodig is.

Ondanks de brede kritiek op het Belastingplan 2026 is het de vraag hoe realistisch het is dat er vanuit de Kamer (grote) aanpassingen worden doorgevoerd. Het wordt lastig om meerderheden te vinden voor de amendementen en moties die op dit moment worden voorbereid, omdat er in de Kamer verschillend gedacht wordt over zowel de mogelijke oplossingen als de beoogde dekking. Het enige waar de Tweede Kamer – en staatssecretaris Heijnen – het over eens lijken te zijn is dat de hervorming van het belastingstelsel aan de formatietafel moet worden opgepakt.