De eigenwoningschuld van belanghebbende, X, bedroeg eind 2004 € 191.896. De waarde van de woning wordt begin 2005 getaxeerd op € 880.000. De bank van X (MeesPierson) vertelt aan X dat hij iets aan zijn schuldpositie moet doen. X werkt vervolgens mee aan een erfpachtconstructie met zijn eigen woning. Bij deze constructie koopt GrondwaardePlan B.V. de woning van X voor € 880.000 en geeft vervolgens, tegelijk met de levering, een eeuwigdurend erfpachtrecht aan X uit en vestigt een opstalrechte ten gunste van X. De jaarlijkse erfpachtcanon bedraagt de eerste tien jaren bijna € 100.000 en daarna circa € 20.000. De inspecteur accepteert de door X in aftrek gebrachte erfpachtcanon niet. De rechtbank merkt de koopsom aan als een lening aan X en de canons als rentebetalingen. Hof Amsterdam oordeelt dat volledige aftrekbaarheid van de erfpachtcanons niet alleen niet aanvaardbaar is qua economisch resultaat, maar ook in strijd is met de strekking van art. 3.120 lid 1 Wet IB 2001. Volgens het hof is het economisch resultaat van de overeenkomsten gelijk aan een annuïteitenlening en zijn de canons economisch vergelijkbaar met annuïteiten. Vervolgens stelt het hof vast dat X het ontvangen bedrag niet heeft aangewend ter verwerving, verbetering of het onderhoud van de woning, zodat van het rentebestanddeel in de erfpachtcanon niets aftrekbaar is. Het hof bevestigt de uitspraak van de rechtbank.
Advocaat-generaal (A-G) Niessen concludeert dat aftrek van een canon waarin behalve een rentebestanddeel in feite ook een aflossingsbestanddeel is begrepen, in strijd met de strekking van de Wet IB 2001 is. Volgens de A-G blijkt namelijk uit de wetsgeschiedenis dat het de bedoeling was om de erfpachter materieel in dezelfde positie te brengen als degene die eigenaar is van de ondergrond van zijn woning en de hypothecaire (rente)lasten ter zake van deze ondergrond mag aftrekken. Vervolgens stelt de A-G vast dat wel degelijk een erfpacht- en opstalrecht tot stand zijn gekomen, en dat het rentebestanddeel in de canon aftrekbaar is. De A-G adviseert de Hoge Raad om het cassatieberoep van X gegrond te verklaren.
Wetsartikelen:
Wet inkomstenbelasting 2001 3.120