Tijdens het debat over het wetsvoorstel vorige week werd al duidelijk dat deze partijen, die in de Tweede Kamer tegen hadden gestemd, ook in de senaat grote bedenkingen hadden. Zij vrezen dat de aanschaf van zonnepanelen zonder de salderingsregeling buiten bereik komt van mensen die minder te besteden hebben.

Mensen die zelf stroom opwekken met zonnepanelen op het dak, kunnen het overschot dat ze op zonnige dagen terugleveren, wegstrepen tegen hun verbruik op dagen met minder opbrengst. Deze regeling is opgezet in een tijd dat zonnepanelen veel duurder waren en hielp destijds de terugverdientijd flink te verkorten.

Zonnepanelen zijn inmiddels zoveel goedkoper en efficiënter geworden dat de salderingsregeling volgens het demissionaire kabinet overbodig is geworden. Het nu weggestemde wetsvoorstel voorzag in een minimale vergoeding die energiebedrijven moeten betalen voor teruggeleverde stroom. Maar de tegenstemmende partijen vinden dat die consumenten onvoldoende zekerheid biedt.

Senator Ferd Crone (GroenLinks-PvdA) wil de salderingsregeling niet afschaffen, "net nu eigenlijk de lage inkomens en huurders aan de beurt komen". De minister is volgens hem ook niet met alternatieven gekomen om ook deze groep te helpen. Hij vreest daarnaast dat het ten koste gaat van de betrokkenheid van burgers bij het klimaatbeleid als de regeling op termijn verdwijnt.

Het behoud van de salderingsregeling "lijkt misschien een sympathieke keuze", reageert klimaatminister Rob Jetten. "Maar die gaat uiteindelijk heel veel mensen benadelen." Vooral mensen zonder zonnepanelen zijn volgens hem de klos, omdat zij opdraaien voor de inkomsten die energiebedrijven door de regeling mislopen. En mensen met panelen zullen vaker een terugleververgoeding gaan betalen.

Daarnaast zadelt de Eerste Kamer hiermee het toekomstige kabinet op met een extra financieel probleem, waarschuwt Jetten. De schatkist loopt door de salderingsregeling per jaar zo'n 700 miljoen euro aan energiebelasting mis.

Consumentenbond en VEH

De Consumentenbond is blij dat het wetsvoorstel geen meerderheid krijgt in de Eerste Kamer. Afbouwen op de manier die was voorgesteld, zou volgens de Consumentenbond "een rem op de energietransitie hebben betekend". 

"Gelukkig heeft een meerderheid ingezien dat er, voordat de regeling wordt afgeschaft, een solide alternatief moet liggen, dat voldoende zekerheid en vertrouwen geeft aan huurders en woningeigenaren met een kleine portemonnee om zonnepanelen aan te schaffen", reageert een woordvoerster. "Juist nu voor hen zonnepanelen binnen bereik kwamen, dreigde hen de pas afgesneden te worden."

De Consumentenbond benadrukt niet tegen de afbouw van de salderingsregeling "an sich" te zijn, maar vindt dat er voor consumenten meer zekerheid moet zijn over bijvoorbeeld de terugverdientijd van zonnepanelen.

Ook de Vereniging Eigen Huis (VEH) is blij dat de salderingsregeling voorlopig blijft. De belangenclub voor huizenbezitters wil dat gegarandeerd blijft dat zonnepanelen in zeven jaar terugverdiend kunnen worden en vindt dat er een beter plan gemaakt moet worden. De VEH benadrukt ook niet tegen de afbouw van de salderingsregeling "an sich" te zijn, om dezelfde redenen als de Consumentenbond.

Vattenfall, Eneco en Vandebron

Energiebedrijven Vattenfall en Eneco vinden het jammer dat de Eerste Kamer het wetsvoorstel niet aanneemt. Vattenfall zegt het plaatsen van zonnepanelen op daken toe te juichen, "maar de bijna 2,6 miljoen zonnepaneelbezitters in Nederland verbruiken op dit moment slechts een kwart van de zelf opgewekte zonnestroom in het eigen huis", aldus de energieleverancier.

"Het terugleveren kost steeds meer geld omdat op momenten dat de zonnestroom wordt teruggeleverd de waarde veel lager is - op sommige momenten zelfs negatief - dan de geleverde stroom, terwijl deze met salderen wel met elkaar verrekend worden." Die kosten worden vooral gedragen door klanten zonder zonnepanelen, legt Vattenfall uit. Het afbouwen van de saldering kan juist een stimulans zijn voor zonnepaneeleigenaren om de eigen opgewekte zonnestroom zelf te verbruiken, volgens het energiebedrijf. Dit geldt vooral op momenten dat veel wordt geproduceerd, zoals in de lente- en zomermaanden.

"We behouden een regeling waarbij klanten met zonnepanelen een forse financiële vergoeding ontvangen voor de opgewekte stroom, maar die hen totaal niet stimuleert om de opgewekte stroom ook direct te verbruiken", reageert Eneco. "Dit kan de overbelasting van ons elektriciteitsnet verder vergroten." De energieleverancier vindt de regeling achterhaald, omdat die destijds is ingevoerd om de opwek van zonne-energie door woningeigenaren te stimuleren door de toen nog erg lange terugverdientijd te reduceren. Inmiddels zijn zonnepanelen zonder de regeling in zeven jaar terug te verdienen, zegt Eneco.

Volgens energieleverancier Vandebron lijkt de salderingsregeling een mooie regeling, maar is het nu een rem op de energietransitie. "Er is nu namelijk geen stimulans om je opgewekte zonnestroom zelf te gebruiken of op te slaan. Zolang je teruglevering mag wegstrepen tegen verbruik zal dit probleem blijven groeien", stelt het bedrijf.

Vandebron vervolgt dat er een gedragsverandering nodig is voor de energietransitie. "Zonnestroom direct gebruiken op de momenten dat het wordt opgewekt. Dat gebeurt nog veel te weinig."

Bron: ANP