Casus
Eind vorig jaar heeft een vader zijn dochter beloofd om haar een bedrag te schenken voor de verbouwing van haar woning. Begin dit jaar heeft zij een aanbouw laten plaatsen en deze verbouwing in eerste instantie zelf betaald. De vader gaf toen al aan haar financieel te willen steunen. Nu wil hij € 50.000 aan haar overmaken. Kan de dochter gebruik maken van de (verhoogde) schenkingsvrijstelling voor de eigen woning?

Antwoord
De vader geeft aan dat de verbouwing al eerder is uitgevoerd en de kosten door zijn dochter uit haar eigen zak zijn betaald. Is er dan nog wel sprake van een schenking voor de eigen woning?

Onlangs stelde een inspecteur in een rechtszaak (Hof Arnhem-Leeuwarden 21 april 2020, ECLI:NL:GHARL:2020:3250) dat de vrijstelling alleen kan worden toegepast als de betalingen voor de verbouwing zijn gedaan na de datum van schenking. Er moet volgens de inspecteur een volgtijdelijk verband zijn, omdat er anders geen oorzakelijk verband is tussen de schenking en de betalingen voor de verbetering van de eigen woning.

Het hof is het daar niet mee eens. Volgens het hof kan de vrijstelling worden toegepast als de ontvanger van de schenking aannemelijk maakt dat hij al ten tijde van het voldoen van de kosten van verbetering of onderhoud het oogmerk had om die kosten te financieren uit de aangekondigde schenking en de schenking ook daadwerkelijk door de schenker is betaald voor de uitvoering van dit oogmerk.

De dochter kan gebruik maken van de schenkingsvrijstelling voor de eigen woning ook al heeft zij de kosten zelf eerder voldaan. Zij moet dan wel aannemelijk kunnen maken dat zij de verbouwingskosten altijd al wilde financieren met de schenking van haar vader. Tevens moet aannemelijk zijn dat de vader de schenking doet met het oog op die verbouwing.

Belang voor de praktijk

In de praktijk is het lastig om iets aannemelijk te maken als er niets op papier staat en er alleen een mondelinge toezegging is. Het is dus zaak om de wederzijdse voornemens zoveel mogelijk vast te leggen. Bijvoorbeeld in een gespreksverslag met de aannemer, de notaris of de financiële adviseur.

De schenkingsvrijstelling voor de eigen woning kan gebruikt worden als de schenking wordt besteed voor de eigen woning. Naast het schenken van een woning wordt daaronder begrepen het schenken van een bedrag waarmee de ontvanger:

• een woning koopt; of
• kosten voor verbetering of onderhoud voor zijn eigen woning voldoet; of
• het recht van erfpacht, opstal of beklemming afkoopt; of
• zijn eigenwoningschuld (deels) aflost. Het moet gaan om een box 1-schuld; of
• zijn restschuld op een vervreemde eigen woning voldoet. Onder restschuld wordt de schuld verstaan, die is ontstaan bij vervreemding van een vorige eigen woning. Deze kan in box 1 of in box 3 vallen, afhankelijk van het moment waarop deze is ontstaan.

De vrijstelling kan ook worden toegepast bij kwijtschelding van een eigenwoningschuld. In de praktijk gaat het dan vaak om de situatie waarbij een kind een eigenwoningschuld heeft bij de ouder(s) en de ouder(s) een deel van de schuld kwijtschelden.

Meer informatie over schenkingsvrijstellingen staat in de thema's Schenkingsvrijstelling eigen woning en Vrijstellingen schenk- en erfbelasting

Bron: Fiscaal Juridisch Adviesbureau Nationale Nederlanden