De boekensector is "zeer bezorgd" over de plannen. Dat laten de stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek (CPNB), Groep Algemene Uitgevers (GAU) en Koninklijke Boekverkopersbond (KBb) weten in een gezamenlijke reactie. De verhoging van 9 naar 21 procent zal "tot een prijsverhoging leiden en een daling van de verkoop", zeggen de koepels. "En dat in een tijd waarin het belang van lezen door iedereen onderkend wordt en de leesvaardigheid onder druk staat. In het vandaag gepresenteerde hoofdlijnenakkoord staat zelfs dat leesvaardigheid absolute prioriteit krijgt en ook het bevorderen van de Nederlandse taalvaardigheid een kerntaak wordt van de kennisinstellingen in het hoger onderwijs."

Het Nederlandse boek is "voor deze leesvaardigheid" de basis, stellen de koepels. "Dit is in essentie een buitengewoon slechte maatregel, we moeten er met zijn allen voor zorgen dat lezen zo laagdrempelig voor iedereen beschikbaar blijft. Een verhoging van het btw-tarief past daar niet bij."

Het Genootschap van Hoofdredacteuren en de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ) zijn niet te spreken over de mogelijke stijging van het btw-tarief voor kranten en tijdschriften. In de budgettaire bijlage van het hoofdlijnenakkoord van het beoogde kabinet staat een plan voor het afschaffen van het verlaagde btw-tarief op culturele goederen en diensten maar het is niet helemaal duidelijk of hier kranten en tijdschriften onder vallen. "Nederland zal naast Bulgarije het enige EU-land zijn dat de geschreven journalistiek zo hard belast. Als die verhoging doorgaat, gaat dit grote gevolgen hebben voor redacties van kranten en tijdschriften." Het genootschap stelt ook dat hierdoor de mediapluriformiteit zwaar geraakt wordt. "Ook de bezuiniging op de NPO is geen goed signaal, ook al is de ingreep lager dan gevreesd."

De NVJ stelt "onprettig verrast" te zijn door de inhoud van het akkoord en noemt het plan voor de mogelijke btw-verhoging "volstrekt onverantwoord". "De maatregel heeft een forse negatieve impact op de belangrijke publieke functie die private media vervullen", aldus de NVJ. "Juist het stimuleren van journalistiek zou op zijn plaats zijn in een tijd waarin techbedrijven het publiek overstelpen met non-informatie. Het is dan ook een ondoordachte maatregel die een negatieve impact heeft op de journalistieke slagkracht vanuit de private mediabedrijven en daarmee op de kwaliteit van de journalistiek."

NDP Nieuwsmedia, de brancheorganisatie van dagbladuitgevers en nieuwsbedrijven, stelt dat de voorgenomen btw-verhoging journalistiek voor de burger veel duurder maakt en daarmee voor veel burgers minder toegankelijk. "Daarmee zetten de coalitiepartijen ook de pluriformiteit van het journalistieke landschap op het spel", aldus Herman Wolswinkel, directeur van NDP Nieuwsmedia. "In het hoofdlijnenakkoord spraken de coalitiepartijen ook af de instituties die de rechtsstaat mede dragen, waaronder de media, te versterken. Deze belastingverhoging op journalistiek en de impact daarvan op de pluriformiteit staan daar volkomen haaks op."

Theaters

De Vereniging Vrije Theater Producenten (VVTP) hoopt dat het nieuwe kabinet de plannen niet gaat doorvoeren. "Dit kabinet zegt op te willen komen voor ondernemers. Dat is mooi. Maar met een btw-verhoging worden juist culturele ondernemers die zonder subsidie werken het meest geraakt", aldus de VVTP. De vereniging stelt dat de meeste Nederlanders naar theaterproducties gaan die geen subsidie krijgen, zoals musicals en andere grote producties.

In het coalitieakkoord staat dat op theater-, museum- en concertkaartjes vanaf 2026 het btw-tarief wordt verhoogd van 9 naar 21 procent. Dat heeft volgens de VVTP uiteindelijk vooral gevolgen voor het "grote publiek". "Het gaat over musicals, daar gaan alle lagen uit de Nederlandse samenleving naartoe, juist ook de welbekende Henk en Ingrid. Het is belangrijk een mooi avondje uit voor iedereen betaalbaar te houden."

Evenementen

De Vereniging van Evenementenmakers (VVEM) noemt de plannen om het huidige lage btw-tarief voor culturele goederen en diensten te vervangen door een hoog btw-tarief "slecht nieuws voor de consument". De verhoging van de btw leidt volgens de VVEM ook tot financiële problemen voor ondernemers, laat de vereniging weten.

"Het hogere tarief zorgt voor een minder aantrekkelijke prijs voor bezoekers van festivals of een popconcert", aldus een zegsman. "Het gaat dan over evenementen voor alle Nederlanders: van concerten van Tino Martin, tot aan Vrienden van Amstel. Als dat 12 procentpunten duurder wordt, dan is dat een fikse prijsverhoging."

Daarom hoopt de VVEM in gesprek te gaan met het beoogde nieuwe kabinet. "Volgens mij realiseert de nieuwe regering zich nog niet dat dit juist voor de gewone Nederlander die naar grote evenementen gaat zo'n groot effect gaat hebben. In 2026 gaat het in, dus we hopen dat het van de baan gaat."

Horeca

Ook de horeca vreest de dupe te worden van de hogere btw. De verhoging van 9 naar 21 procent voor hotelovernachtingen zullen de sector "een nieuwe klap toebrengen die deze niet kan dragen", zegt Koninklijke Horeca Nederland (KHN). De brancheorganisatie denkt dat alleen rijke mensen straks hotelovernachtingen en veel evenementen en dagjes uit kunnen betalen.

De brancheorganisatie stelt dat de horeca nog niet is hersteld van de coronapandemie en dat hoteleigenaren kampen met hogere kosten voor bijvoorbeeld personeel, energie en huur. "De kwetsbare marges staan al onder druk en ondernemers kunnen niet alle kosten doorberekenen aan hun gasten. Verhoging van het btw-tarief op logies gaat voor een groep ondernemers de druppel zijn die de emmer doet overlopen. Het zal leiden tot bedrijfsbeëindigingen, faillissementen en verminderde werkgelegenheid."

De btw-verhoging maakt uitgaan en dagjes weg voor een steeds grotere groep mensen onbereikbaar, aldus KHN. "De nightlife-sector en de evenementen- en festivalorganisatoren zien op dit moment de bezoekersaantallen en consumpties al teruglopen. Als door de voorgenomen btw-verhoging de entreeprijzen ook nog eens flink omhooggaan, heeft dat desastreuze gevolgen voor het uitgaansleven."

Bron: ANP