Transparantie fiscale rulings

Op 18 maart 2015 heeft de Europese Commissie een pakket aan fiscale transparantiemaatregelen gepresenteerd. Belangrijkste pijler van dit pakket is het automatisch uitwisselen van gegevens over grensoverschrijdende fiscale rulings. Het is de bedoeling dat lidstaten hierover eind 2015 overeenstemming bereiken, zodat een en ander in werking kan treden op 1 januari 2016. Vanaf dan zijn de lidstaten verplicht om ieder kwartaal een kort verslag aan elkaar toe te zenden over alle grensoverschrijdende fiscale rulings die zijn afgegeven. Lidstaten die daar behoefte aan hebben kunnen vervolgens verzoeken om gedetailleerde informatie over specifieke rulings. Ook de Commissie wil deze rulings ontvangen.

Argumentatie

De Europese Commissie noemt een aantal argumenten om over te gaan tot die automatische uitwisseling van rulings. Zo zijn lidstaten nu vaak niet op de hoogte van elkaars rulings. Daar maken sommige bedrijven handig gebruik van. Door gebrek aan transparantie en de complexe belastingregels van de diverse lidstaten kunnen bedrijven schuiven met winsten en de belastingdruk zo laag mogelijk houden. Volgens Eurocommissaris Moscovici  is de tolerantiegrens bereikt voor bedrijven die hun billijk deel van de belastingen niet willen betalen en de regimes die hen daarbij helpen. Daarbij verklaarde vicevoorzitter Dombrovskis nog het volgende: "Iedereen moet zijn billijk deel van de belastingen betalen, zowel multinationals als ieder ander. Met dit voorstel voor automatische inlichtingenuitwisseling zullen de belastingautoriteiten fiscale lacunes of doublures tussen de lidstaten beter in kaart kunnen brengen. "

Kwalijke afschildering

Van den Hurk vindt het onbegrijpelijk dat bedrijven steeds opnieuw worden afgeschilderd als een soort 'criminelen'. De vingerwijzing naar bedrijven schiet de professor in het verkeerde keelgat. "Natuurlijk moet iedereen zijn 'fair share' betalen, maar het is toch niet verboden om binnen de bestaande fiscale belastingregels van de lidstaten te bezien of belasting kan worden bespaard? De gemiddelde Nederlander trekt toch ook zijn hypotheekrente af van de belasting? Dat schaffen we toch ook niet in een weekje af? Bovendien bevordert dit alleen maar een gezonde concurrentie tussen lidstaten die immers ook op gebieden van arbeidsvoorwaarden, opleiding, infrastructuur enzovoort met elkaar concurreren." Van den Hurk verwijst in dit verband naar zijn eerdere column op TaxLive.

De professor vervolgt: "Er  wordt op gehamerd dat bedrijven nergens belasting betalen. Daarbij gebruikt de Europese Commissie in haar argumentatie ter promotie van het pakket aan fiscale transparantiemaatregelen soms halve waarheden. Ook worden structuren beschreven als strijdig met de geest van de wet waarbij de benadeelde Staat simpelweg door toepassing van het arms length beginsel die structuur kan corrigeren. Stemmingmakerij derhalve.  Daar komt bij dat men gemakshalve vergeet dat in plaats van niet-belasting ook dubbele belastingheffing kan optreden. Daar wordt tot op de dag van vandaag niets tegen geregeld, en laat dat nu juist een onderwerp zijn waarvan we van de Commissie wél handelen zouden mogen verwachten!"

Terugwerkende kracht

Onaangenaam verrast is Van den Hurk ook over de terugwerkende kracht die de Europese Commissie voorstelt. De Commissie wil namelijk  een automatische uitwisseling van alle grensoverschrijdende rulings die zijn afgegeven door landen vanaf 2005. Een terugwerkende kracht dus van maar liefst tien jaar. Als reden wordt aangevoerd dat rulings normaal gesproken tussen de vijf en tien jaar geldigheid kennen. Met een terugwerkende kracht tot 2005 is men er zeker van dat men alle rulings kan bezien die op dit moment lopen. Volgens Van den Hurk kan die terugwerking helemaal niet en druist dit in tegen allerlei internationale verdragsbeginselen. "Los daarvan zou Europa dit ook niet moeten willen. Het is namelijk ook een inbreuk op het vertrouwen van niet-Europese bedrijven die zich hier hebben gevestigd. Andere jurisdicties van de wereld zijn de lachende derde. Waarom zouden we nog EMEA vanuit Nederland of Europa willen organiseren?"

Geheimhouding

Lidstaten hebben straks geen escape meer om het uitwisselen van een ruling te weigeren om commerciële belangen of publiek beleid te beschermen. Bedrijven hoeven wat de Europese Commissie betreft echter niet bang te zijn dat straks met de automatische uitwisseling van rulings vertrouwelijke bedrijfsgegevens op straat liggen. Geheimhouding is gewaarborgd omdat de belastingautoriteiten van de verschillende lidstaten zijn gebonden aan allerlei vertrouwelijkheidsbedingen wanneer informatie  tussen hen wordt gedeeld.

Van den Hurk is hier niet van overtuigd."Niet alles wat is geregeld werkt ook. Dat geeft de Europese Commissie zelf ook toe. Zo wijst de Commissie naar de vorige versie van de richtlijn waarin was geregeld dat lidstaten al rulings zouden moeten uitwisselen mits dit niet leidt tot een probleem qua vertrouwelijkheid. Vaak een terechte escape voor lidstaten, soms ook een reden om onder de regel uit te komen." En, zo vervolgt Van den Hurk, "laten we niet vergeten dat ook met Griekenland van alles was geregeld!"

Vergroten van macht

Met de automatische uitwisseling van rulings trekt de Europese Commissie ook meer macht naar zich toe. De Commissie faciliteert immers het hele systeem en heeft daarmee ook inzicht in alle rulings vanaf 2005. Van den Hurk: "de Europese Commissie kan dus in de toekomst gemakkelijker en sneller bij rulings stellen dat sprake is van staatssteun en zo procedures starten tegen bedrijven. Maar in veel gevallen (bijv. bij een APA of bij een vaststelling van de toepassing van het nationale recht (een ATR)) is er geen sprake van een voordeel en dus van een staatssteunprobleem. Bedrijven zitten niet te wachten op allerlei procedures tegen de Europese Commissie. Daarmee trekt de Commissie teveel macht naar zich toe en lijkt ze wel de rol van de fiscale politieagent van Europa te willen worden. Dat gaat veel te ver. Laat de Europese Commissie  zich nu gewoon houden aan haar hoofdtaken: het creëren van voorstellen tot wetgeving en het bewaken van de vier vrijheden. Nota bene deze vier ‘grondregels' dienen juist binnen Europa de competitieve interne markt te garanderen."

De grens is bereikt

Het gevaar is dat binnen Europa gevestigde internationale bedrijven het voor gezien houden. Van den Hurk waarschuwt zelfs voor een 'exodus van bedrijven' als gevolg van alle recente ontwikkelingen. "Denk aan de aanpassingen van de Moeder-dochterrichtlijn, de invoering van een GAAr in de interest en royaltyrichtlijn, Beps-ontwikkelingen die de Europese Commissie wil integreren in maatregelen op EU-niveau, de aankomende plannen voor een grondslagharmonisatie (CCTB, dus zonder de C van consolidatie) en natuurlijk het voorstel over de fiscale rulings. Het kan niet anders dan dat de grens voor bedrijven op enig moment is bereikt, zij hun biezen pakken en zich vestigen in landen buiten de EU. Dat kan Europa zich niet veroorloven met een economie die nog maar net aan het opkrabbelen is."

Van den Hurk doet tot slot een sterke aanbeveling aan de Europese Commissie: "Stop met voorop lopen, wacht de ontwikkelingen af en trek samen met de wereld op. Dan zet Europa zich niet buitenspel."  

Bron: Redactie TaxLive