De coalitiepartijen verdedigden vooral wat ze zelf binnen de coalitie hadden gerealiseerd. Daarmee benadrukten ze nogmaals dat er geen samenhang of gedeelde visie achter de financiële plannen zat. Nu de coalitiepartijen niet meer gebonden zijn aan de gezamenlijke afspraken, zijn de belastingen – net zoals bij het Belastingplan 2024 – onderdeel van de verkiezingscampagnes.

In de Voorjaarsnota hebben de coalitiepartijen hun fiscale en financiële plannen bijgesteld en een aantal politieke twistpunten uitonderhandeld. Van Dijck (PVV) en Vermeer (BBB) bevestigden in het debat dat de onderhandeling vooral een politieke uitruil was. De PVV kreeg een bevriezing van de sociale huur en de VVD realiseerde meer geld voor defensie. NSC kreeg middelen voor de sociale zekerheid en BBB voor de boeren. Inmiddels hebben alle onafhankelijke adviesorganen – van de Raad van State tot de Algemene Rekenkamer – deze focus op de korte termijn ten koste van investeringen in de toekomst sterk bekritiseerd.

Koopkracht en concurrentiekracht

Drie onderwerpen stonden centraal in het debat: de koopkracht, de concurrentiepositie van het bedrijfsleven en de noodzaak om als overheid te investeren in de toekomst. Dit zijn ook gelijk drie belangrijke thema’s voor de aankomende verkiezingen. De PVV probeert zichzelf te positioneren als de partij voor de koopkracht. In dit licht verdedigde Van Dijck (PVV) de door experts verguisde plannen om de sociale huur te bevriezen en het eigen risico in de zorg af te schaffen. In het debat zocht vooral Dijk (SP) de confrontatie met de PVV. Daarbij benadrukte hij dat de PVV veel belooft maar niets realiseert.

In het debat werd herhaaldelijk aandacht gevraagd voor het bedrijfsleven. De Vries (VVD) riep de Kamer op om rekening te houden met het vestigings- en investeringsklimaat bij alle plannen en dekkingsvoorstellen die door de Kamer worden ingediend. Vijlbrief (D66) vroeg aandacht voor de bezuinigingen op onderwijs met het oog op de toekomstige concurrentiekracht van Nederland. Van Dijk (CDA) brak een lans voor het afschaffen van de CO2-heffing voor de industrie. Samen met de SGP en BBB diende het CDA een motie in om de nationale CO2-heffing op de industrie zo snel mogelijk af te schaffen.

Parlementaire agenda

De oppositiepartijen herhaalden de kritiek op de kortetermijnfocus van het kabinet-Schoof en het gebrek aan investeringen in de toekomst. In de woorden van Van Dijk (CDA) blijft het te stil vanuit het kabinet “over de thema’s waar het echt over zou moeten gaan: defensie, veiligheid, stikstof, economische groei”. Op al deze punten lijkt de Kamer meer regie te willen pakken. Het eerste punt waarop de Kamer het stuur grijpt en de Voorjaarsnota ingrijpend wil verbouwen zijn de bezuinigingen in het onderwijs. Er liggen verschillende amendementen om deze bezuinigingen (deels) te schrappen, met verschillende voorstellen voor de financiële dekking.

De dekkingsvoorstellen én de verschillende moties die zijn ingediend tijdens het debat baren het bedrijfsleven grote zorgen. Net zoals bij de behandeling van het Belastingplan 2024 dreigen de fiscale dossiers gekaapt te worden door verkiezingsretoriek. Om de onderwijsbezuinigingen terug te draaien kijkt GL-PvdA bijvoorbeeld naar een lastenverzwaring voor het bedrijfsleven. De PVV wil de btw-verhoging op cultuur, media en sport alsnog door laten gaan. DENK stelt voor om een lastenverzwaring voor ‘het grootbedrijf’ te realiseren om daarmee het mkb een lastenverlichting te geven. JA21 wil het geld voor de verduurzaming van de economie benutten om benzine op de korte termijn goedkoper te maken. Het worden turbulente maanden voor de belangenbehartigers én politici die wél oog hebben voor de toekomst.