Aanvalsplan

In zijn aanvalsplan schetst D66’er Van Weyenberg acht constructievormen en knelpunten die belastingontwijking en misbruik in de hand werken. Dit varieert van het oppompen van verliezen tot het onbelast blijven van winsten behaald met vastgoed en van misbruik met de bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) in de schenk- en erfbelasting tot aan geknutsel met dividenden. Daar waar mogelijk draagt Van Weyenberg in zijn aanvalsplan ook concrete oplossingen aan tegen, zoals hij het zelf noemt, de ‘schemersteegjes van de fiscaliteit’.

Prijzenswaardig

Dat een politieke partij inzoomt op specifieke nationale en internationale situaties van belastingontwijking vindt Overwater een goede zaak. “Dan kun je als praktijk en politiek gezamenlijk de discussie aangaan over schimmige fiscale steegjes, want dat die er zijn valt niet te ontkennen. Zo zijn sommige vormen van dividendstripping gewoon diefstal. Vorig jaar nog kwamen Morgan Stanley en ABNAMRO weg met naheffingsaanslagen van € 39 miljoen voor het dubbel terugvragen van ingehouden dividendbelasting. Moet je als gewone mkb’er eens proberen. Dan blijft het niet bij navorderen. Dat staatssecretaris Vijlbrief van Financiën in zijn reactie op het aanvalsplan aangeeft naar ook andere vormen van dividendstripping onderzoek te doen, kan ik alleen maar toejuichen.”

“Dat een Tweede Kamerlid zich in detail toelegt op een keur aan situaties waar hij aandacht voor wil vragen is prijzenswaardig,” vult Boef aan, die naast het NOB-voorzitterschap ook partner is bij Meijburg & Co. “Enkele situaties die worden beschreven zijn echter wel erg specifiek en niet echt aan te merken als belastingontwijking. Veel zaken zijn ook al opgelost. Dat lees je ook terug in de reactie van de staatssecretaris op het plan. En ik mis een bredere visie op belastingheffing van winst, werk, wonen en vermogen.”

Terug naar de eenvoud

Ook Overwater mist het groter geheel. “De acht beschreven schemersteegjes zijn merendeels symptomen van veel te complexe fiscale wetgeving. Je kunt deze wel bestrijden, maar met symptoombestrijding kun je belastingontwijking nooit helemaal uitroeien. Het blijft dan bij pappen en nathouden. Hoe complexer de wetgeving des te groter de blootstelling aan ontwijking en misbruik. De enige oplossing hiervoor is terug naar de eenvoud. Het vizier richten op een eenvoudig en evenwichtig belastingstelsel is vele malen effectiever in de strijd tegen belastingontwijking dan een terugkerend zoeklicht op belastingconstructies die het daglicht niet verdragen.”

Confectie-achtige belastingadviezen

In zijn aanvalsplan spreekt Van Weyenberg van constructies die op confectie-achtige wijze door advieskantoren worden verkocht. En van weliswaar legale, maar zeer schimmige, ingewikkelde en ondoorzichtige constructies om maar zo weinig mogelijk of zelfs helemaal geen belasting te betalen.

“Het op confectie-achtige wijze presenteren van belastingadviezen is niet meer van deze tijd,” reageert Boef. “Het is niet meer denkbaar om met een kunstmatig opgetuigde structuur aan te komen waarmee je klant zo weinig mogelijk belasting betaalt. Fiscaliteit volgt doorgaans wat er in de onderneming gebeurt, denk bijvoorbeeld aan een fusie of een investering, of wat er in het persoonlijke leven gebeurt, zoals een huwelijk of een echtscheiding. Natuurlijk zijn er dan fiscaal efficiënte en minder efficiënte opties, maar dat is wat anders dan confectie-achtig advies. Geef je een belastingadvies dan is dat gebaseerd op substance ofwel de reële economische situatie.”

Tax Governance

Overwater beaamt deze reactie. Hij wijst verder op ‘Tax Governance’ waar ook Van Weyenberg in zijn aanvalsplan aandacht voor vraagt. Zowel RB als NOB hebben destijds meegewerkt aan de essaybundel over dit onderwerp en het in maart gehouden seminar over een Tax Governance code. Overwater: “RB’ers zijn opgeleid en getraind in compliant gedrag. Bovendien hebben we ons eigen tuchtrechtreglement. Dat zit dus wel snor. Maar helaas lopen er nog altijd malafide belastingadviseurs rond die geen lid zijn van een professionele beroepsvereniging en zich wél bewegen in de schemersteegjes van de fiscaliteit. Daarom zal een vorm van wettelijke regulering onvermijdelijk zijn. Het beconnummer is wat ons betreft voor die regulering het meest geschikte instrument als de Belastingdienst voor het verkrijgen en behouden daarvan kwaliteits- en integriteitseisen gaat stellen.”

Ook bij NOB staat Tax Governance hoog op de prioriteitenlijst. Boef: “NOB heeft naast alle beroepsregels voor haar leden een Tax Governance roadmap opgesteld over fiscale ethiek en zelfregulering en een App om discussies over governance, moraliteit en ethiek te stimuleren. We gaan de komende tijd uitvoering geven aan nadere beroepsregels en meer aandacht besteden aan het toezicht op de leden. Eer en waardigheid van het lid inclusief een sterk maatschappelijk kompas is daarbij leidend. Wij vinden overigens dat overheidstoezicht op ons beroep niet passend is. Onze ’tegenpartij’ is dezelfde overheid en dat kan tot onwenselijke situaties leiden.”

Over BOR en hybride mismatches

Inzoomend op het aanvalsplan tegen belastingontwijking vallen Overwater twee constructievormen extra op: constructies met de BOR en binnenlandse hybride mismatches. Zo roept Van Weyenberg in zijn aanvalsplan op om misbruik van de BOR te voorkomen met maatregelen tegen het mixen van vermogen en ondernemingen en het gebruik van ouder-kind-CV’s. “Het klopt dat de BOR uitnodigt tot oneigenlijk gebruik,” legt Overwater uit, “maar dat komt door de complexiteit van de regeling. RB is pro BOR, maar er is ruimte voor vereenvoudiging en versobering. Grendel de regeling ergens aan de bovenkant af en maak het aan de onderkant heel eenvoudig. Zo komt de continuïteit van familiebedrijven in het mkb niet in het gedrang.”

In zijn aanvalsplan roept Van Weyenberg ook op om hybride mismatches met beperkt belastingplichtigen in de vennootschapsbelasting aan te pakken. Volgens Overwater is deze mismatch niet echt te typeren als een ‘schemersteegje’ nu het gaat om al zeer lang bestaande constructies waarbij een stichting vastgoed verhuurt aan een min of meer gelieerde BV en deze verhuuractiviteiten vanwege ‘normaal vermogensbeheer’ niet kwalificeren als het drijven van een onderneming. De huuropbrengsten zijn voor de stichting als beperkt belastingplichtige dan onbelast, terwijl de betaalde huur bij de BV aftrekbaar is.

“Deze constructies worden in beperkte mate gebruikt,” aldus Overwater. “Belangrijk struikelblok is hoe je de huuropbrengsten uit de stichting haalt. Is dit in de vorm van salaris aan het bestuur, die dan is samengesteld uit bijvoorbeeld kinderen van de dga, dan is in ieder geval sprake van een belaste vermogensoverheveling. Dat de methoden van het onttrekken van vermogen aan dergelijke stichtingen nader onderzoek verdienen, zoals ook staatssecretaris Vijlbrief in zijn reactie schrijft, is terecht. Mogelijk zijn de op 1 juli ingegane strengere aansprakelijkheidsregels voor stichtingen en verenigingen al een oplossing voor dit vraagstuk.”

Verdragen

Boef zoomt in op een overkoepelend actiepunt in het aanvalsplan om de inhoud van belastingverdragen flink door te lichten. “Ik ben het met staatssecretaris Vijlbrief eens dat het volledig doorlichten van het hele verdragennetwerk niet nodig is. Er is al een update van verdragen gaande en sinds 1 juli 2019 geldt voor Nederland het Multilateraal Instrument. Bepalingen uit dit multilaterale verdrag werken door in vele belastingverdragen zonder dat er nieuwe verdragsonderhandelingen nodig zijn. Een van de bepalingen is de ‘Principal Purpose Test’, een heel effectieve toets tegen verdragsmisbruik.”

BTW-fraude

Een ‘schemersteegje’ dat niet in het aanvalsplan terugkomt maar wat wel meer aandacht verdient, is wat Boef betreft btw-fraude. “Carrouselfraude met btw tiert nog altijd welig in Europa. Dit kost een aantal landen jaarlijks tientallen miljarden euro’s en komt ten laste van de Europese sociale voorzieningen. Met het bestrijden van deze constructievorm is een hoop te winnen. Dat vergt wel een forse herziening van de btw-regels en daar is Europese samenwerking voor nodig. Niet eenvoudig, maar wel belangrijk.”

Integratie

Het aanvalsplan tegen belastingontwijking overziend, heeft Overwater nog een tip voor Van Weyenberg. “Verwerk de reactie van staatssecretaris Vijlbrief in het aanvalsplan, kijk dan wat nog overblijft aan ‘schemersteegjes’ en voer daar een brede discussie over met de praktijk. Samen komen we verder!”

Rust

Kijkend naar dit aanvalsplan en alle andere nationale en internationale publicaties over het aanpakken van belastingontwijking, hoopt Boef vooral op een lange periode van rust voor burgers en bedrijven. “Zoals staatssecretaris Vijlbrief in zijn reactie ook aangeeft, is er al heel veel gedaan tegen belastingontwijking- en ontduiking en er komt nog veel aan. Van al die ingevoerde en nog in te voeren maatregelen gaan we de komende jaren de effecten zien. Laten we dat nu eerst eens afwachten. Gun burgers en bedrijven rust, duidelijkheid en geef zekerheid over wat er op de korte en lange termijn nog aankomt. Verder staat een belangrijke internationale afspraak voor de deur: de invoering van Pillar 1 en Pillar 2 als sluitstuk op het herziene internationale belastingstelsel voor multinationals. Dat is voor nu meer dan voldoende in de strijd tegen belastingontwijking!”

Bron: Redacteur Marit Muller