Vorig jaar vierde het samenwerkingsverband zijn lustrum. De vijf organisaties meldden destijds dat ze erin geslaagd waren om in 5 jaar tijd "de grensoverschrijdende opsporing te verbeteren en wereldwijd een breed relatienetwerk op te bouwen met publiek-private partners". Het beëindigen van een bank in Puerto Rico werd als succes genoemd.

De J5 heeft als doel om kennis en informatie te delen en fiscale en financiële criminaliteit op te sporen. De dataset van de Nederlandse FIOD vormde het begin van de eerste J5-actie, ‘Operatie Atlantis’. Dit groots opgezette onderzoek moest de Puerto Ricaanse bank, de Euro Pacific Bank, ontmaskeren als witwasbank.

Smits schrijft dat weliswaar door toedoen van de J5 de bank werd gesloten als mogelijk ‘professionele facilitator’ van witteboordencriminelen, maar dat de J5 die verdenking niet kon onderbouwen. "De Puerto Ricaanse toezichthouder sloot de bank om een heel andere reden: de bank had onvoldoende reserves." De J5 claimt dus een succesvol voorbeeld van internationale samenwerking tussen de vijf fiscale opsporingsdiensten te zijn, maar kan dat niet hard maken, zo concludeert Smits.

De journalist spreekt voor zijn onderzoek met Peter Schiff, de Amerikaanse oprichter van de Euro Pacific Bank. In januari 2020 stond de Amerikaanse belastingdienst, de IRS, bij Schiff thuis in Puerto Rico voor de deur. Bijna twee jaar later moest de Euro Pacific Bank zijn deuren sluiten, maar niet vanwege het faciliteren van belastingontduikers en witwassers. Hoewel de IRS namens de J5 de bank van strafbare handelingen verdacht, kon zij die nooit hard maken en kwam er nooit een dagvaarding.

Schiff tegen FTM: "Na jaren onderzoek door een internationaal samenwerkingsverband is er niets over van de verdenkingen jegens mijn minuscule bank. De J5 juicht niettemin nog steeds over een niet bestaand succes. Mijn conclusie? De Euro Pacific Bank is het slachtoffer geworden van een pr-stunt, getiteld Operatie Atlantis."

Ook het beeld van de J5 dat er gezamenlijke internationale operaties worden opgezet, klopt volgens bronnen van Smits niet. "Binnen de J5 zijn nog nooit zogeheten joint investigation teams (JIT’s) opgezet. Wederzijdse assistentie bij rechtshulpverzoeken is de kern van de samenwerking."

Hoewel in Groot-Brittannië en Nederland klanten van Euro Pacific Bank worden vervolgd gaan die vervolgingen bepaald niet "om geldsommen die erop wijzen dat met Operatie Atlantis internationale witwassers en belastingontduikers een zware slag is toegebracht." Smits stelt vast dat, in het licht van de miljarden die jaarlijks door criminelen worden verdiend, het hier om kruimelwerk gaat.

Het artikel 'Succesmythe ‘Operatie Atlantis’ toont de zwakte van opsporingsdiensten in de wereldwijde strijd tegen witteboordcriminelen' is zaterdag gepubliceerd op de website van FTM.

Bron: FTM