De bankenbelasting is op 1 oktober 2012 ingegaan en wordt geheven over de ongedekte schulden van banken die in Nederland actief zijn. Diverse Tweede Kamerleden zijn bezorgd dat de bankenbelasting een negatief effect heeft op de kredietverlening en Weekers geeft in een brief aan dat hij deze zorgen deelt. Tegelijkertijd benadrukt hij dat het effect zeer moeilijk is in te schatten en dat hij over zijn eigen verwachtingen hierover geen uitspraken gaat doen.

Ook de Nederlandsche Bank (DNB) erkent dat het effect van een bankenbelasting op de kredietverlening zeer moeilijk te kwantificeren is gezien de marktomstandigheden en de vele maatregelen waarmee banken momenteel geconfronteerd worden. Vrij recent heeft DNB een nieuwe analyse naar de effecten uitgevoerd. Als uitgangspunt is daarbij genomen de wens van de Tweede Kamer om de bankenbelastingopbrengst volgend jaar te verhogen naar € 600 mln. Ook de verslechterende marktomstandigheden zijn meegewogen omdat banken wel degelijk te maken hebben met (enige) kapitaalschaarste.

Twee scenario's

In de analyse is DNB uitgegaan van twee scenario's. Het ene scenario gaat ervan uit dat de banken de kosten van de bankenbelasting volledig zullen doorberekenen aan de klanten via hogere kredietrentes. Het effect van de bankenbelasting zal dan gecumuleerd uitkomen op € 10 mrd. in 10 jaar tijd en de huizenprijzen zullen maximaal zo'n 1 à 2% dalen. De bankenbelasting zal in ieder geval leiden tot permanent hogere kredietrentes en permanent lagere kredietaanvraag.

Het tweede scenario gaat ervan uit dat de banken niet in staat zijn om de belasting door te berekenen en dat zij bovendien al hun winst nodig hebben om hun kapitaalbuffers te versterken. In dat geval verwacht DNB dat de kredietverlening in Nederland jaarlijks ruim € 20 mrd. lager uitvalt en dat de huizenprijzen dalen met circa 19%.

Weekers schat dat het verwachte effect van de bankenbelasting op de kredietverlening een combinatie zal zijn van de twee scenario's. 'Verschillende banken verkeren immers in verschillende posities', zo laat hij weten. 'Wel is het zo dat naarmate de bankenbelasting hoger wordt meer banken te maken krijgen met kapitaalschaarste waardoor mogelijkheden uitgeput raken om bij balansverkleining de binnenlandse kredietverlening te ontzien'. Het tweede scenario komt dan volgens Weekers dichterbij.

Verdere verhoging niet verstandig

DNB heeft niet berekend wat de gevolgen voor de kredietverlening zijn als de bankenbelastingopbrengst zou worden verhoogd naar € 1 mrd. Weekers zelf vindt een opbrengst van € 600 mln. nog net aanvaardbaar en daarom acceptabel. Een eventuele verdere verhoging van de bankenbelasting acht hij niet verstandig, gezien de effecten hiervan op onder andere de kredietverlening.

Hoe nu verder?  

De komende tijd zal DNB de effecten op de kredietverlening goed monitoren. Naast de bankenbelasting wordt ook rekening gehouden met andere maatregelen waarmee de banken worden geconfronteerd, zoals de invoering van Basel III en ex ante financiering van het depositogarantiestelsel. Zowel de Eerste als de Tweede Kamer kunnen een rapport verwachten van DNB uiterlijk op 1 juni 2013.

Ook Weekers belooft de komende tijd niet stil te zitten. Hij is bereid om de bankenbelasting te heroverwegen als deze belasting een substantieel negatief effect heeft op de kredietverlening. Weekers zegt hierover het volgende: 'Allereerst zal ik de groei van de kredietverlening nauwlettend in de gaten houden. Wanneer deze enkele opeenvolgende kwartalen negatief zal zijn, zal dit voor mij een reden kunnen zijn om in te grijpen. Ook een acuut forse krimp van de bancaire kredietverlening zal mij hier toe nopen. Ik zal dan bestuderen of er instrumenten zijn om de kredietverlening minder te belasten'.
 

Bron: Redactie TaxLive