Inzet van Dijsselbloem was om in de Ecofinraad van afgelopen woensdag 25 mei een politiek akkoord te bereiken over het anti-BEPS-richtlijnvoorstel. Een akkoord was volgens het kabinet haalbaar, zo volgde uit een brief aan de Tweede Kamer van 13 mei 2016 waarin staatssecretaris Wiebes de Kamer op de hoogte bracht van de toen actuele stand van zaken rondom het richtlijnvoorstel. Tijdens de Ecofin-vergadering bleek echter dat de posities van landen nog teveel uiteenliepen om al tot overeenstemming te komen. De redactie van TaxLive vroeg hoogleraar fiscaal concernrecht Jan van de Streek (Universiteit van Amsterdam en tevens verbonden aan Loyens & Loeff) om commentaar.

1.Waarom is er nog geen politiek akkoord?

"Het was een compleet drama in de Ecofin afgelopen woensdag. Jeroen Dijsselbloem is ervoor gegaan, maar kreeg niet de benodigde unanieme steun van de lidstaten. Zelfs de gebruikelijke tactiek van een schorsing gevolgd door een heronderhandeling lukte niet. Als ik het debat goed heb bijgehouden waren alleen Frankrijk, Duitsland, Finland en Slowakije bereid om het voorliggende compromisvoorstel zonder wijzigingen te accepteren. Onderwerpen die de landen verdeeld houden zijn de vraag of de switch-overclause überhaupt in dit voorstel thuishoort, de reikwijdte van de CFC-regels (Controlled Foreign Company-rules) en de reikwijdte van de regels die hybride mismatches aanpakken. De dramatisch verlopen vergadering laat zien hoe lastig het is om alleen al op deelterreinen winstbelastingen in Europa te harmoniseren. Dat komt omdat het de soevereiniteit van een land in het hart raakt."

2.Wat zijn belangrijke aanpassingen ten opzichte van het oorspronkelijke voorstel?

"Ten opzichte van het commissievoorstel van begin dit jaar is er veel gewijzigd. Er zijn maar liefst 8 bijeenkomsten geweest van de Raadswerkgroep Belastingvraagstukken. Als ik een top drie moet maken van de belangrijkste wijzingen, dan staat met stip op 1 de switch-overclause. Die is fors uitgekleed en alleen nog maar van toepassing op passief inkomen uit landen waarmee een lidstaat geen belastingverdrag heeft. Op twee zet ik de renteaftrekbeperking. Daaraan zijn een franchise van € 3 miljoen en een extra groepstoets toegevoegd. De derde plek is voor de CFC-regeling die aangevuld is met een voor lidstaten optionele transactiebenadering die in wezen neerkomt op een juiste toepassing van de transferpricingregels."

3.Waar zitten nog belangrijke pijnpunten?

"Heb je even (Van de Streek lacht)? Splijtzwam blijkt de CFC-regeling te zijn. Moet die zowel in de EU als daarbuiten alleen maar worden toegepast op brievenbusmaatschappijen of ook op situaties die wél meer substance hebben? Jeroen Dijsselbloem wil duidelijk het laatste maar stuit op veel verzet van zijn buitenlandse collega-ministers van Financiën. Tijdens de Ecofin-vergadering deed hij het voorstel om de invulling van het substance-begrip over te laten aan de ‘Code of Conduct' groep. Maar dat idee spreekt mij helemaal niet aan. Die groep is een niet-transparant vehikel die slechts aanbevelingen kan doen aan lidstaten. Op deze belangrijke pijler van de vennootschapsbelasting kunnen we wat mij betreft niet volstaan met soft law. Het risico van een versnipperde aanpak is dan levensgroot met allerlei gevolgen voor het gelijke speelveld tussen de lidstaten."

4. Hoe nu verder?

"Ongetwijfeld wordt er de komende weken nog hard gesleuteld om alle neuzen dezelfde kant op te krijgen. Ik verwacht dat de switch-overclause gaat sneuvelen in ruil voor een compromis op het gebied van de CFC-regels. Op die lijn zat Dijsselbloem namelijk na de schorsing van de Ecofin-vergadering. Ook verwacht ik dat hier en daar nog wat zal worden gemasseerd met kleine aanpassingen op detailniveau. Ik verwacht overigens niet dat de richtlijn alsnog wordt opgetuigd met regels die hybride mismatches in relatie tot derde landen aanpakken, zoals de cv/bv-structuur in relatie tot de VS. Diverse landen willen dat wel. Ik verwacht dat dit dossier wordt opgepakt onder Slowaaks EU-voorzitterschap het tweede halfjaar van 2016."

5. Is een politiek akkoord  in juni onder Nederlands EU-voorzitterschap nog haalbaar?

"Mijn inschatting is dat het drama in de Ecofin deze week geen afstel betekent, maar slechts uitstel. De invloed van de Duitse minister van Financiën Wolfgang Schauble moet niet worden onderschat. Na afloop van de mislukte Ecofin sprak hij over de "riesen arbeit" die reeds is verricht. Een compromis tijdens de laatste Ecofin-vergadering onder Nederlands voorzitterschap ligt volgens hem in het verschiet. Het advies van het Europese Parlement is tegen die tijd ook ingewonnen."

Bron: Redacteur Marit Muller