Een kortingsregeling waarbij het partnerpensioen wordt gekort als er sprake is van een groot leeftijdsverschil met de partner kan discriminerend zijn. Het komt aan op de feiten en omstandigheden van het concrete geval, zo blijkt uit een oordeel van de Hoge Raad.
De zaak (18 december 2015, ECLI:NL:HR:2015:3628) verloopt als volgt. Een vrouw is gehuwd met een 23 jaar oudere man. De man is deelnemer bij een pensioenfonds, waar hij een ouderdoms- en partnerpensioen opbouwt. In het pensioenreglement is een kortingsregeling voor het partnerpensioen opgenomen. Dat is het geval als de partner meer dan 10 jaar jonger is dan de deelnemer. Nadat de man in 2000 overlijdt, gaat het gekorte partnerpensioen in. Door de kortingsregeling ontvangt zij (afgerond) 30% minder partnerpensioen.
De vrouw maakt bij het pensioenfonds bezwaar tegen de toepassing van de korting en stelt dat de kortingsregeling een in de Wet Gelijke behandeling van mannen en vrouwen (WGB) verboden indirect onderscheid tussen mannen en vrouwen inhoudt. Het pensioenfonds is het daar niet mee eens.
Zowel de kantonrechter als het Gerechtshof Amsterdam oordelen dat de kortingsregeling niet verboden discriminerend is omdat voor dit indirecte onderscheid een objectieve rechtvaardiging bestaat, te weten de noodzakelijke begrenzing van de solidariteit.
Nadat de Procureur-Generaal cassatie in het belang van de wet heeft ingediend, buigt de Hoge Raad zich over deze zaak. Volgens de Hoge Raad is er sprake van indirect onderscheid tussen mannen en vrouwen, indien een ogenschijnlijk neutrale bepaling, maatstaf of handelswijze, personen van een bepaald geslacht in vergelijking met andere personen bijzonder treft. Indirect onderscheid is ingevolge artikel 6 WGB niet verboden als dat onderscheid objectief gerechtvaardigd wordt door een legitiem doel en de middelen voor het bereiken van dat doel passend en noodzakelijk zijn. Om te beoordelen of daaraan is voldaan, dient een rechter zich zelfstandig een oordeel te vormen en daarin alle relevante omstandigheden van het geval te betrekken. De stelling van het hof dat een rechter terughoudend moet zijn omdat de kortingsregeling het resultaat is van overleg tussen cao-partijen, is daarom onjuist. Ook had het hof moeten verlangen dat het pensioenfonds met cijfers aantoont dat het gemaakte onderscheid passend en noodzakelijk is. De bewijslast ligt bij het pensioenfonds.
Belang voor de praktijk
Een belangrijk aspect van deze uitspraak is de omgekeerde bewijslast. Het is aan het pensioenfonds om aan te tonen dat de kortingsregeling passend en noodzakelijk is.
De vraag of er sprake is van een ongeoorloofd onderscheid tussen mannen en vrouwen is niet uitsluitend voorbehouden aan de burgerlijke rechter. Die bevoegdheid komt ook toe ook toe aan het College voor de Rechten van de Mens (CRM, tot 1 oktober 2012 de Commissie Gelijke Behandeling, CGB). Dit College ontleent aan artikel 10 van de Wet College voor de Rechten van de Mens de bevoegdheid een onderzoek te doen naar en een oordeel uit te spreken over onderscheid als onder meer bedoeld in de WGB. De vrouw in kwestie had de kortingsregeling in eerste instantie aangekaart bij de CGB. Die stelde haar in het gelijk. De uitspraken van de CGB (en het CRM) zijn echter niet bindend. Daarom werd de vrouw genoodzaakt het geschil voor te leggen aan de burgerlijke rechter. Deze uitspraak van de Hoge Raad heeft geen gevolgen voor het betreffende pensioenfonds. De positie en rechten van partijen in de uitspraak van het hof blijven in stand, zoals altijd na een cassatie in het belang van de wet.
De uitspraak is niet alleen van belang voor pensioenfondsen, maar ook voor verzekerde regelingen waarin nog een dergelijke kortingsregeling is opgenomen. Na de uitspraak van het hof zagen sommige werkgevers onvoldoende aanleiding om de kortingsregeling te schrappen. Door de uitspraak van de Hoge Raad zullen deze werkgevers zich opnieuw moeten afvragen of zij de kortingsregeling in stand kunnen laten.
Bron: Fiscaal Juridisch Adviesbureau Nationale Nederlanden
Informatiesoort: Nieuws
Rubriek: Pensioenen
0