Een man benoemt zijn partner als erfgenaam voor 1/100 deel. De man overlijdt en de verzekeraar keert 1/100 deel van het verzekerde kapitaal uit aan de vrouw. De vrouw stapt naar de tuchtrechter met de klacht dat de notaris onvoldoende informatie heeft verstrekt.
De zaak (Kamer voor het Notariaat in het ressort Den Haag 11 februari 2015 ECLI:NL:TNORDHA:2015:6) verloopt als volgt. Man en vrouw wonen ongehuwd samen. Het stel heeft 4 kinderen. De man stelt een keuzetestament op waarbij hij vrouw aanwijst als erfgenaam voor 1/100 deel en zijn kinderen voor 99/100 deel. De man heeft een polis van levensverzekering waarop zijn erfgenamen als begunstigde zijn vermeld. Na zijn overlijden keert de verzekeraar 1/100 van de beschikbare uitkering uit aan de vrouw en het restant aan de kinderen. De vrouw dient een klacht in bij de Kamer voor het Notariaat. Volgens haar is de notaris tekort geschoten in zijn zorgplicht. De klacht wordt verworpen omdat de notaris een gespreksnotitie heeft overlegd waaruit blijkt dat hij het stel heeft gemeld dat zij de begunstiging van de polissen moesten controleren.
Belang voor de praktijk
Op grond van de wet erven alle erfgenamen voor gelijke delen. Daar kan echter bij testament van worden afgeweken. In deze casus is de vrouw slechts voor 1/100 deel erfgenaam. Dat kan afhankelijk van de omstandigheden voordelig uitpakken. Meestal is de besparing van erfbelasting daarbij het uitgangspunt. De notaris wijst terecht op de begunstiging van de levensverzekering. Als iemand een uitkering ontvangt op een door de erflater gesloten polis, dan wordt immers buiten de nalatenschap om verkregen. Dit staat bekend als de leer van het zelfstandig recht.
Op de desbetreffende polis zijn de erfgenamen aangewezen als begunstigde. Omdat de vrouw slechts voor 1/100 deel erfgenaam is ontvangt zij slechts een fractie. Dat was volgens haar niet de bedoeling.
In de praktijk kiest men veelal voor de standaardbegunstiging. Daarbij gaat de uitkering na het overlijden van de verzekeringnemer naar diens echtgenote/kinderen/erfgenamen. Op de desbetreffende polis is van de standaardbegunstiging afgeweken en zijn de erfgenamen als begunstigde opgenomen. Bij verschil van mening over de vraag wie recht heeft op de verzekeringsuitkering zal het antwoord gevonden worden door uitleg van de overeenkomst van levensverzekering. Daarbij wordt door de rechter niet alleen gekeken naar de wet en de polis, maar ook naar de bedoeling van de verzekeringnemer. En dan wordt niet alleen gekeken naar de contractuele band met de verzekeraar. Ook de bedoelingen van de verzekeringnemer die buiten de afspraken met de verzekeraar om kenbaar zijn gemaakt spelen volgens een arrest van de Hoge Raad een rol. Een gespreksnotitie met een adviseur of een notaris kan daardoor van groot belang zijn.
Bron: Fiscaal Juridisch Adviesbureau Nationale Nederlanden