Voorbeeld
Een echtpaar bezit een woning die tot voor kort werd verhuurd. Zij willen de woning aan hun zoon van 37 jaar verkopen tegen een prijs die ongeveer € 95.000 lager ligt dan de getaxeerde waarde. Het is de bedoeling dat de zoon samen met zijn partner in de woning gaat wonen. Kan de zoon een beroep doen op de verhoogde schenkingsvrijstelling voor een eigen woning van (maximaal) € 102.010?

De verhoogde schenkingsvrijstelling voor een eigen woning voor iemand tussen 18 en 40 jaar is opgenomen in artikel 33 Successiewet 1956 (SW). In artikel 33a SW is bepaald wat onder een schenking voor een eigen woning wordt verstaan:

• schenking van een woning die voor de verkrijger een eigen woning is;
• schenking van een bedrag voor de aankoop van een eigen woning;
• schenking van een bedrag voor verbetering of onderhoud van een eigen woning;
• schenking van een bedrag voor afkoop van rechten van erfpacht, opstal of beklemming;
• schenking van een bedrag voor de aflossing van een eigenwoningschuld.

Als een woning wordt verkocht tegen een prijs die lager is dan de waarde in het economische verkeer, kan sprake zijn van een schenking. Een dergelijke schenking kwalificeert volgens artikel 33a SW niet als een schenking voor een eigen woning. Met als gevolg dat geen beroep kan worden gedaan op de verhoogde schenkingsvrijstelling.

Het recent herziene Besluit Erf- en schenkbelasting (besluit staatssecretaris van Financiën 29 november 2018, nr. 2018-194402) biedt in het voorbeeld uitkomst. Met een verwijzing naar een redelijke wetstoepassing is bepaald dat in geval van aanschaf van een eigen woning tegen een prijs die lager is dan de waarde in het economische verkeer van deze woning ook een beroep kan worden gedaan op de verhoogde vrijstelling ten behoeve van een eigen woning van artikel 33 SW.

Belang voor de praktijk

Het besluit van 29 november 2018 bevat geactualiseerd beleid op het gebied van de verhoogde vrijstelling schenkbelasting en belastingheffing bij omzetting, fusie of taakafsplitsing van een onderneming. Naast de goedkeuring voor toepassing van de verhoogde vrijstelling voor de eigen woning bij verkoop tegen een te lage prijs bevat het besluit ook nog meer goedkeuringen die verband houden met de toepassing van de verhoogde vrijstelling voor de eigen woning. Een aantal relevante goedkeuringen staan hieronder samengevat.

Schenking op de 40e verjaardag

Om voor een eenmalige verhoogde vrijstelling in aanmerking te kunnen komen, moet de begiftigde op het moment van de schenking tussen de 18 en 40 jaar moet zijn. De staatssecretaris keurt goed dat de schenkingsvrijstelling ook geldt indien de begiftigde - dan wel diens partner - op de dag van de schenking 40 jaar wordt.

Kwijtschelding eigenwoningschuld

Uit de tekst van artikel 33a SW blijkt niet duidelijk of de kwijtschelding van een eigenwoningschuld is aan te merken als een schenking van een bedrag waarmee een eigenwoningschuld wordt afgelost. Denk hierbij aan de familiebank-leningen. Volgens staatssecretaris Snel brengt een redelijke wetstoepassing met zich dat kwijtschelding van een dergelijke schuld wordt gelijkgesteld met een schenking van een bedrag waarmee die schuld wordt afgelost.

Kwijtschelding koopprijs

Als de verkoper van een woning uiterlijk op de dag van de juridische levering de koopsom van een eigen woning geheel of gedeeltelijk kwijtscheldt, is onder voorwaarden goedgekeurd dat de kwijtschelding kwalificeert als schenking van een bedrag voor de verwerving van een eigen woning.

Verhoogde vrijstelling na ontbinding van eerdere schenking

In het besluit keurt de staatssecretaris ook goed dat als een schenking voor een eigen woning ongedaan is gemaakt, voor een latere schenking voor een eigen woning door dezelfde schenker onder voorwaarden opnieuw een beroep op de verhoogde schenkingsvrijstelling kan worden gedaan.

Bron: Fiscaal Juridisch Adviesbureau Nationale Nederlanden