Al eerder schreef ik over de wondere wereld van de collectebonnen 1. Collectebonnen zijn coupons (vaak in de vorm van een bonnenboekje of kaart) die aangeschaft kunnen worden bij een kerk.
De bonnen worden schriftelijk of per mail besteld en vervolgens giraal of (tegen uitreiking van een kwitantie) contant betaald. Vervolgens worden de bonnen tijdens de wekelijkse collecte ingezameld. Met het bankafschrift of (bij contante betaling) de ontvangen kwitantie in de hand kan voldaan kan worden aan het schriftelijkheidsvereiste als men de aankoop wil opvoeren als aftrekbare gift. Ik citeerde daarbij instemmend (ik zou niet anders durven) Leo Stevens die over dit fenomeen fijntjes opmerkte: 'Merkwaardig wat mensen al kunnen verzinnen om hun godsvruchtige vrijgevigheid reeds in deze wereld - en met succes! – beloond te krijgen'.
Toen ik kennis nam van de recente verbetervoorstellen (zestien stuks maar liefst) voor de giftenaftrek en de ANBI-regeling van Staatssecretaris Snel van Financiën, waarbij de fiscale aftrekbaarheid van contante giften vanaf 1 januari 2021 zal worden afgeschaft, vreesde ik voor het einde van dit stukje fiscaal gedreven folklore. De voorstellen zullen naar verwachting deel uitmaken van het Belastingplan 2020.
Vooropgesteld: dezerzijds bestaat alle begrip voor de nieuwe regeling. Zo maakte het OM enige tijd geleden bekend dat maar liefst 2000 (!) mensen met gekochte vervalste kwitanties voor in totaal € 8,5 miljoen aan giftenaftrek had geclaimd. Daar kregen ze uiteraard last mee, en voor de goede orde: zelfs het voor de kwitantie betaalde bedrag was volgens Hof Den Haag niet aftrekbaar. Er was immers geen sprake was van een bevoordeling uit vrijgevigheid, maar van een betaling met het oogmerk een belastingvoordeel te behalen.
Maar bij nader inzien lijkt me mijn zorg voor het einde van de collectebon niet juist. Collectebonnen kunnen gewoon blijven bestaan, maar u mag ze (vanuit fiscale optiek bezien uiteraard) alleen niet meer contant en tegen uitreiking van een kwitantie betalen. Gewoon een girootje uitschrijven (of is dat inmiddels al weer erg ouderwets?) en klaar.
Wel wil ik er op wijzen dat ik ooit van een doorgaans recht in de protestante leer zijnde collega te horen kreeg dat die collectebonnen dan wel een mooi systeem waren, maar dat je er op de jaarlijkse braderie van zijn kerk ook bier mee kon kopen. Als katholiek kon ik deze gang van zaken nog wel waarderen. Een verbod op contante betaling lijkt deze gang van zaken aan de kerkelijke tap niet in de weg te staan. Ach ja, in de Heidelbergse Catechismus valt te lezen dat 'De mens onbekwaam is tot enig goed en geneigd tot alle kwaad'. Geen woord aan gelogen.
Maar het moet dus voortaan allemaal digitaal. In voornoemd FP-artikel werd al melding gemaakt van een proef door Kerk in Actie (een samenwerkingsverband van tien kerkelijke en interkerkelijke hulporganisaties) met een 'contactloze collectezak'. Dat zal het inmiddels ingeburgerde mobiele pinapparaat wel zijn. En in steeds meer kerken is op een paaltje een pinapparaat voor donaties te vinden. Wat Jezus himself daarvan zou vinden – gelet op Mattheüs 21; 12-13 – laat ik graag in het midden. Maar als ik de zonder uitzondering hoogbejaarde grijze koppies om me heen zie zitten als ik mijn moeder naar de kerk vergezel dan weet ik dat het met dat pinnen nog niet meevalt. Voor die generatie is een giro-overschrijving vaak al een godswonder en houdt men graag vast aan het adagium 'cash is king'.
Ook geen woord aan gelogen.
----------------------------------
1 S.F.J.J. Schenk, Fiscaal Praktijkblad 2017/24, 'En wilt u dan nu even de bakjes, de gleufjes, de mandjes, de zakjes, de busjes en de schalen doorgeven?'
Informatiesoort: Column
