De Bitcoin beleeft in 2014 diens eerste lustrum en heeft vooral in 2013 naam en faam gemaakt. De Bitcoin is ongetwijfeld het sterkste merk onder de ongeveer 50 virtuele valuta's die circuleren in het schemergebied van de virtuele economie. Ze staan niet onder toezicht van een overheid of een centrale bank. Virtuele valuta's lijken zich ook te onttrekken aan de fiscale blik. Maar dat is een kwestie van tijd. Er gaan te veel bits over het net om ze fiscaal te negeren.
Fiscaal zijn drie situaties van belang:
- het enkele bezit van Bitcoins;
- het handelen in of speculeren met Bitcoins; en
- het ‘minen' van Bitcoins.
De Bitcoin kwalificeert net als ‘gewoon' geld als bezitting voor de heffing in box 3. Maatgevend is dus de waarde in het economisch verkeer op de peildatum 1 januari. Het systeem van veel virtuele valuta's is ontworpen voor anoniem eigendom en anonieme overdracht. Virtuele valuta's zijn het nieuwe zwarte geld. De Belastingdienst zal op zoek moeten naar manieren om zicht te krijgen op het bezit in virtuele valuta's. Tot dusverre stelt die zich gemakzuchtig op het standpunt dat de belastingplichtige zelf verantwoordelijk is voor de ingediende aangifte.
De waarde van een Bitcoin fluctueerde van € 14 per stuk op 1 januari 2013, via € 1183 eind november 2013, naar € 585 op 1 januari 2014. Handel in Bitcoins levert dus grote winnaars, maar ook grote verliezers op. De vergelijking met de tulpenwindhandel (zie recentelijk nog V-N 2013/26.9) dringt zich op. Speculeren in of handelen met virtuele valuta's geeft onvoorspelbare resultaten en is daarom geen belastbare werkzaamheid. Het Bitcoinsvermogen blijft normaliter binnen de sfeer van box 3.
Bitcoins worden digitaal verkregen door puzzels op te lossen met behulp van Bitcoinsoftware. De digi-activisten spreken over het delven (‘minen') van Bitcoins. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de rekenkracht van computers. Interessant is of het delven van Bitcoins normaal vermogensbeheer te boven gaat. Getoetst aan de drie traditionele criteria van resultaat uit overige werkzaamheden: deelname aan het economische verkeer, voordeel beogen en het gegeven dat dit voordeel redelijkerwijs te verwachten moet zijn, leiden via het medischeproeven-arrest en het nasi-en-bamirecepten-arrest niet zonder meer tot een zonneklaar antwoord. De meest belangwekkende vraag is of het ‘minen' van Bitcoins plaatsvindt in het economische verkeer of in de prive´ sfeer. Het kraken van codes is voor de gemiddelde ‘cybergeek' immers hobby. Het oplossen van versleutelde codes wordt bij virtuele valuta's echter (rijkelijk) beloond met Bitcoins. Hier wijkt het ‘minen' van Bitcoins dus wezenlijk af van regulier gamen, waardoor sprake is van deelname in het economische verkeer. De ingezette factor arbeid is hierbij relevant, net als de via computers ingezette rekenkracht. Het zal waarschijnlijk nog wel even duren voordat de Hoge Raad hierover een bit van de digitale sluier kan oplichten. Eerst maar eens zien of de Belastingdienst een effectief opsporings- en controlemechanisme kan ontwikkelen. Daarna maken we ons op voor de vraag wie het onderspit van de Bitcoin delft.
Informatiesoort: Uitvergroot
Rubriek: Inkomstenbelasting
