Als u dit leest, is het WK net voorbij. Er zijn vast weer wedstrijden geweest waarbij er discussie was of er nu wel of niet sprake was van buitenspel en een (on)terecht gegeven strafschop. Helpt de arbitrage wellicht één van beide partijen aan een onverdiende overwinning?
Het fiscale recht lijkt soms wel op de voetballerij. Zo heeft de Hoge Raad op 23 mei een flink aantal arresten gewezen die betrekking hebben op de aanwending van een herinvesteringsreserve (HIR) in samenhang met de vervreemding van de HIR-vennootschap. De wetgever had een antimisbruikregeling getroffen met het doel dergelijke opzetjes onderuit te halen. Tijdens de behandeling van het voorstel was er indertijd al op gewezen dat de letterlijke tekst niet volstond in het geval de HIR wordt benut (kort) voor de vervreemding van de aandelen.
De wetgever liet de wettekst echter ongewijzigd. Belastingplichtigen zagen die opening en gebruikten de HIR zoals hiervoor genoemd. In voetbaltermen: zij dachten te scoren in een open goal. In de procedures stelde de Belastingdienst fraus legis. Of in voetbaltermen: u dacht een punt te scoren, maar u stond buitenspel. Dat is een standpunt waar ik grote moeite mee heb, vooral omdat de wetgever deze mogelijkheid in de tekst van de wet had opengelaten ondanks tijdige waarschuwingen. De Hoge Raad keurt desalniettemin het doelpunt af, en de Belastingdienst wint de wedstrijd. Tja, net als bij voetbal kunnen we daar lang over napraten, maar de beslissing is aan de scheidsrechter. Overigens was hier natuurlijk sprake van opzetjes. In voetbaltermen zou je het kunnen vergelijken met een spelsituatie die voortkomt uit het direct doorspelen na een ernstige blessure van de tegenpartij. Dat is niet fraai, maar eigenlijk maakt het een goal natuurlijk nog niet ongeldig.
Is daarmee alles gezegd? Bepaald niet. Een discutabele overwinning is vrijwel altijd het gevolg van een beroerde verdediging. Zo ook hier: de wetgever had gewoon direct toen hij op het potentiële lek werd gewezen in actie moeten komen. In de voetballerij geldt dat als de verdediging niet op orde is, er vroeg of laat een doelpunt tegen valt. De wetgever zou zich dit dus toch moeten aantrekken, ondanks de overwinning die nu is geboekt.
Overigens lijkt de huidige staatssecretaris daar wel beter mee om te gaan, voor zover dat na zo'n korte tijd te zeggen valt. Bij het wetsvoorstel Wet compartimenteringsreserve heeft hij zich in ieder geval de kritiek aangetrokken en is de tekst aangepast. In voetbaltermen: met deze bondscoach komt de Belastingdienst mogelijk op eigen kracht door naar de volgende ronde. Waarbij ook hier in eerste instantie de verdediging niet op orde was, het wetsvoorstel Wet compartimenteringsreserve dient immers ter reparatie van de omissie van de wetgever om compartimentering bij wetswijzing te regelen. Maar dat betrof een andere wedstrijd, oftewel meer iets voor een aparte column.
Informatiesoort: Uitvergroot
Rubriek: Belastingrecht algemeen
10