Cv X1 is opgericht voor de aanschaf van instrumenten en andere dure roerende goederen van een ziekenhuis in 2000. Stichting B (het ziekenhuis) is de commanditaire vennoot van cv X1. De beherend vennoot is A1 bv, waarvan het ziekenhuis enig aandeelhouder is. Door de aanschaf via cv X1 te laten lopen en de goederen vervolgens vijf jaar lang te huren, kan het ziekenhuis de btw-druk fors reduceren. Na vijf jaar koopt het ziekenhuis de goederen voor circa 10,5% van de aanschafprijs. Volgens Rechtbank Breda is de aldus bespaarde btw terecht in 2000 nageheven bij cv X1. Hof ‘s-Hertogenbosch oordeelt in hoger beroep dat de handelingen voortvloeiend uit het tussenschakelen van cv X1 fiscaal genegeerd dienen te worden omdat sprake is van misbruik van recht. Cv X1 gaat in cassatie.
De Hoge Raad oordeelt dat een belastingplichtige de voor hem voordeligste weg mag kiezen, maar dat die vrijheid niet zo ver gaat dat, met het oogmerk van belastingverijdeling, een kunstmatige en van elk reëel belang ontblote weg kan worden gekozen die ertoe leidt dat in strijd met doel en strekking van de wet wordt gehandeld. Dit leerstuk van wetsontduiking - ook wel aangeduid als fraus legis of misbruik van recht – geldt ook voor de heffing van omzetbelasting. Het is voorts een algemeen beginsel van het EU-recht dat toepassing daarvan niet zo ver gaat dat misbruiken van dat recht worden gedekt. Het Nederlandse fiscale recht voorziet in het ontnemen van gevolg aan misbruik van recht. Dit dient in overeenstemming te zijn met het EU-recht. Het hof is bij zijn oordeel dat sprake is van misbruik van recht en dat Cv X1 mitsdien geen recht op aftrek toekomt, hiervan terecht uitgegaan. Het beginsel van rechtszekerheid belet niet dat aan belastingplichtigen het verbod van misbruik van recht wordt tegengeworpen. Cv X1 stelt dus vergeefs dat de constructie niet in strijd was met vaste jurisprudentie van de Hoge Raad. Uitsluitend het Hof van Justitie EU kan namelijk de werking van zijn arresten in de tijd te beperken. Het hof is er ook terecht vanuit gegaan dat reeds bij de aanschaf van de roerende zaken voldaan werd aan de voorwaarden voor het aanrekenen van misbruik van recht en dat het behalen van belastingvoordeel het wezenlijke doel van de gekozen constructie was. Anders dan Cv X1 stelt, staat het ontbreken van een specifieke wettelijke bepaling die het recht op aftrek in geval van misbruik wegneemt, niet eraan in de weg dat de in aftrek gebrachte omzetbelasting bij haar wordt nageheven. Het beroep van Cv X1 is ook voor het overige ongegrond.
Informatiesoort: VN Vandaag
Rubriek: Bronbelasting, Omzetbelasting
Instantie: Hoge Raad
Editie: 8 november