De belastingvrijstelling bij het erven of schenken van een bedrijf is in veel gevallen niet nodig, zegt het Centraal Planbureau. De BOR (bedrijfsopvolgingsregeling) zorgt ervoor dat iemand veel minder of zelfs helemaal geen belasting hoeft te betalen bij het erven of schenken van een onderneming, zolang de persoon de onderneming maar doorzet. Maar zo'n vrijstelling is niet nodig, want in veel gevallen heeft de persoon die de onderneming erft of krijgt genoeg geld om de belasting te betalen.
De bedrijfsopvolgingsregeling moet voorkomen dat het betalen van de erf- en schenkbelasting voortzetting van voornamelijk familiebedrijven in de weg zit. Maar de vrijstelling is niet onomstreden. De regeling is ingewikkeld uit te voeren, en zeer misbruikgevoelig. Jaarlijks komt ongeveer een half miljard aan erf- en schenkbelasting niet in de schatkist terecht door de vrijstelling. Eerder bleek dat zo'n 40 procent van het voordeel terechtkomt bij slechts 2 procent van de verkrijgers.
Het vorige kabinet gaf ook al toe dat de regeling vaak onnodig is. Volgens het CPB heeft de verkrijger bij zo'n driekwart van de erfenissen genoeg geld om de erfbelasting direct te betalen, maar door de BOR hoeft dit niet. Bij schenkingen zou zo'n 41 procent van de ontvangers genoeg geld hebben om schenkbelasting te betalen. Dit komt doordat bij schenkingen vaak alleen de onderneming wordt overgedragen, en niet het overige vermogen. Het CPB schat dat de schenker in bijna driekwart van de gevallen genoeg vermogen heeft om aan de heffing te voldoen.
Het CPB oppert om in plaats van de vrijstelling een betalingsregeling aan te bieden aan ondernemers die de belasting niet direct kunnen betalen. De Belastingdienst zou zich daarbij coulant kunnen opstellen, door bijvoorbeeld geen rente te rekenen, of de ondernemer veel tijd te gunnen om het bedrag in stappen af te betalen.
Overigens zorgt de BOR er wel voor dat Nederland vergelijkbaar is met buurlanden als het gaat om de belastingdruk op bedrijfsoverdrachten. Maar dat is, zeker voor familiebedrijven, lang niet altijd doorslaggevend bij de vestigingskeuze, benadrukt het CPB.
Een negatief bijeffect van de regeling is dat de BOR vermogensongelijkheid vergroot. "Ondernemingsvermogens zijn vooral aanwezig bij de huishoudens met de grootste vermogens en het overdragen van deze vermogens aan de volgende generatie verhoogt de vermogensongelijkheid binnen die nieuwe generatie", schrijven de rekenmeesters. De erf- en schenkbelasting zou dit effect juist moeten afremmen, maar door de BOR komt deze heffing voor een flink deel te vervallen.
He CPB-rapport Evaluatie fiscale regelingen gericht op bedrijfsoverdracht is te downloaden op de website van het onderzoeksinstituut.
Bron: CPB