De wetgeving legt onder meer vast dat platformwerkers als werknemers gezien moeten worden als zij niet hun eigen tarief mogen vaststellen of geen zeggenschap hebben over hun rooster of opdrachten.

Sommige EU-landen hadden bezwaar gemaakt tegen een eerdere versie van de wetgeving omdat niet in elk land het woord 'werknemer' op dezelfde manier wordt begrepen. In het huidige wetsvoorstel is afgesproken dat alle EU-landen een eigen definitie van 'werknemer' in hun wetgeving opnemen die wordt aangepast als dit volgens nationale wetgeving en criteria nodig blijkt. Daarbij moeten de landen bovendien rekening houden met bindende vonnissen van EU-rechtszaken over platformwerk.

Meestal zijn het juist de grote landen die de toon zetten bij wetgeving. "Ook dat is Europa", reageert demissionair minister Karien van Gennip (Sociale Zaken) opgetogen in Brussel. "Dit is heel uniek", aldus de bewindsvrouw na afloop van de stemming. Ze sluit niet uit dat een dergelijke besluitvorming, buiten de grote landen om, misschien lang geleden ook al eens is gebeurd, "maar in ieder geval de laatste jaren niet".

Het stemsysteem van de Europese landen is zo ontwikkeld dat bij de meeste onderwerpen een zogenoemde gekwalificeerde meerderheid van stemmen van de EU-landen nodig is. Alle 27 ministers van EU-landen stemmen, maar hun stemmen wegen niet in gelijke mate mee. Het inwonertal van de landen speelt daarbij een rol. Bij de telling weegt vervolgens mee hoeveel landen voor of tegen zijn. Het systeem is zo ontwikkeld om te voorkomen dat twee of drie landen met veel inwoners altijd de doorslag geven. In de praktijk is het gezag van de grote EU-landen bij de besluitvorming vaak alsnog heel groot. "Dit laat zien dat als de twee grote landen zich onthouden of tegenstemmen, de andere 25 landen met elkaar toch iets voor elkaar kunnen krijgen. Dat vond ik mooi aan wat er vanmiddag gebeurde. Absoluut mooi", aldus Van Gennip.

Daarnaast is de minister ook heel tevreden met het nieuwe wetsvoorstel voor betere rechten voor platform-medewerkers. "Ontslag via de app kan straks niet meer". Werknemers mogen niet langer uitsluitend door een algoritme worden aangestuurd en platform-medewerkers mogen "niet meer zomaar uit de app gezet worden zonder te weten waarom. De regels moeten duidelijk zijn. En als je er bezwaar tegen wilt maken, moet je met een mens kunnen praten".

De bewindsvrouw vindt de nieuwe wetgeving bovendien een mooi signaal naar de Verenigde Staten en China. "Zo laten we zien dat wij op deze manier met onze mensen willen omgaan. Dit hoort bij een sociaal en tegelijkertijd innovatief Europa."

De Nederlandse Europarlementariër Agnes Jongerius (PvdA) reageert opgelucht: "Ik ben enorm blij voor alle platformwerkers van Uber tot Bolt en Helpling die al die tijd in een onzekere positie maaltijden hebben bezorgd en taxi's hebben rondgereden. Zij krijgen nu meer rechten en duidelijkheid. De lidstaten hebben een juiste keuze gemaakt: voor werknemers en voor eerlijke concurrentiepositie."

Het is nog niet duidelijk wanneer de wetgeving van kracht wordt. Ook het Europees Parlement moet nog voltallig over dit compromis stemmen. Of dat nog lukt voordat het Europarlement volgende maand met verkiezingsverlof gaat, is niet bekend. Er bestaan wel procedures voor vergevorderde wetgeving als deze. Eventueel kan het Europees Parlement er versneld over stemmen ofwel kan het volgende parlement de stemming afronden. Na goedkeuring door het Europarlement hebben de EU-lidstaten twee jaar de tijd de afspraken in te passen in de eigen, nationale wetgeving.

Volgens vakbond FNV, die al jaren strijdt voor betere rechten voor platformwerkers, is het voorstel dat nu is goedgekeurd een afgezwakte variant. "Maar het helpt alsnog, omdat er volgens bedrijven in de wetten tot nu toe een grijs gebied was over het inzetten van dit personeel. Dit voorstel zou dat kunnen verkleinen", reageert FNV-bestuurder Anja Dijkman.

Bron: ANP