In de elf pagina's tellende brief komen allerlei voorbeelden langs van overtredingen door de fiscus die volgens staatssecretarissen Alexandra van Huffelen en Hans Vijlbrief "meer systematisch" voorkwamen.

De fiscus handelde in strijd "met verschillende wetten en beginselen van behoorlijk bestuur. De algemene beginselen van behoorlijk bestuur zijn gedragsregels over hoe de overheid zich tegenover een burger dient te gedragen", valt in de brief te lezen.

De bewindslieden sommen een breed scala aan overtredingen op, maar schrijven ook dat de fiscus zich "in het algemeen" aan wetten en regels houdt en dat niet alle overtredingen even zware consequenties voor burgers hebben. De lijst is niet volledig, merken ze op.

De Belastingdienst overschreed beslistermijnen, handelde in strijd met privacywetgeving en nam zonder of met slechte motivatie besluiten. Ook werden stukken achtergehouden voor burgers en rechters, werd het ouders onnodig moeilijk gemaakt om hun recht op toeslag aan te tonen, en werd toeslag stopgezet of teruggevorderd zonder dat vooraf onderzoek was gedaan.

Als een huishouden verandert, stuurt de afdeling Toeslagen een brief. Als deze niet getekend wordt teruggestuurd, wordt de uitbetaling van de toeslag automatisch stopgezet. In 2019 besliste een rechter al dat deze werkwijze "onrechtmatig" is, maar toch gaat dit nog altijd door. "In de systemen van Toeslagen is deze uitspraak nog niet verwerkt en wordt de werkwijze dus nog steeds gevolgd", schrijven de staatssecretarissen.

CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt, die samen met Renske Leijten van de SP de affaire met de kinderopvangtoeslag aan het licht bracht, had om de lijst gevraagd. "Dwingend leesvoer om gebrek aan rechtsstatelijkheid te begrijpen", zegt hij op Twitter. "Ik blijf wacht op de volledige lijst. Deze is nog heel incompleet."

Schaamrood op de kaken

Minister van Financiën en CDA-lijsttrekker Wopke Hoekstra kreeg het "schaamrood op de kaken" van de lijst van wetsovertredingen door de Belastingdienst, die vrijdag naar de Tweede Kamer werd gestuurd. Dat zei hij zondag bij het televisieprogramma Buitenhof.

"Helaas past het in wat we anderhalf jaar geleden aan de weet zijn gekomen", aldus Hoekstra. Er wordt "met man en macht" gewerkt aan het oplossen van de problemen die aan het licht kwamen door de affaire met de kinderopvangtoeslag. "Maar ik denk dat je ook zo eerlijk moet zijn, dat je niet kan beloven dat het helemaal tot het verleden behoort."

Volgens Hoekstra is het "verschrikkelijk" hoe de slachtoffers van de affaire "onder de wielen van de overheid terecht zijn gekomen". Dat het met de toeslagenaffaire "faliekant is misgegaan" is duidelijk, maar volgens de CDA-voorman is het probleem breder.

"Het gaat om de meedogenloosheid van het systeem, het gaat om het veel te langzaam oppikken van signalen. Je moet meer terug naar de menselijke maat. Loketten waar mensen terecht kunnen, communiceren in begrijpelijke taal, een ombudsman voor belastingzaken."

Bron: Ministerie van Financiën