Landen hanteren internationaal niet alleen uiteenlopende belastingtarieven bij overdracht, ook de vrijstellingen waarvoor familiebedrijven in aanmerking kunnen komen verschillen aanzienlijk per land. Het gevolg hiervan is dat aandeelhouders in familiebedrijven in een aantal landen niet of nauwelijks fiscaal worden aangeslagen bij overdracht, terwijl in andere landen de aanslag in de miljoenen euro’s kan lopen. Bij nalatenschap van een familiebedrijf met een waarde van € 10 miljoen varieert de belastingheffing van € 0 tot ruim € 3 miljoen. En bij pensionering kan de maximale last zelfs oplopen tot bijna € 3.5 miljoen.

De uiteindelijke heffing hangt sterk af van het land waarin de onderneming gevestigd is en de mogelijkheden die het land biedt tot belastingvermindering of –vrijstelling. In een aantal landen leidt dit zowel bij nalatenschap als pensionering tot een volledige kwijtschelding van de heffing.

Overheden stimuleren groei

“In het algemeen zien we dat overheden het goed voor hebben met familiebedrijven”, zegt Maarten Merkus, fiscalist bij KPMG Meijburg. “Want hoewel de fiscale regimes aanzienlijk per land verschillen, zien we dat de meeste landen investeringen in en groei van familiebedrijven ondersteunen en aanmoedigen. Dat doen ze met name door het opleggen van lage belastingheffingen bij de overdracht van het bedrijf aan de volgende generatie bij pensionering of nalatenschap.

Wanneer sprake is van een fiscale heffing, bestaan er in het algemeen diverse mechanismen om de aanslag te verminderen of uit te stellen. Wel zien we dat de ontwikkelde, westerse economieën vaak hogere aanslagen opleggen aan familiebedrijven. Maar in tegenstelling tot de opkomende markten kennen deze landen ook uitgebreide en ruimhartige vrijstellingen.”

Nederland in middenmoot

Uit het onderzoek blijkt ook dat er soms grote verschillen in belastingheffing bestaan tussen buurlanden. Binnen de Europese Unie bijvoorbeeld wordt een Frans familiebedrijf met een waarde van € 10 miljoen bij nalatenschap aangeslagen voor een bedrag van ruim € 800.000, terwijl een vergelijkbare onderneming in Duitsland vrijgesteld is van belastingheffing.
Merkus: “Dergelijke grote verschillen creëren een ongelijk speelveld voor familiebedrijven in Europa. Landen met een goede opvolgingsregeling stellen familiebedrijven veel beter in staat om door de generaties heen te blijven groeien. Aangezien familiebedrijven in alle landen de motor zijn van de economie, moeten overheden zich realiseren dat een ongunstig fiscaal regime voor de overdracht van familiebedrijven uiteindelijk ten koste zal gaan van hun economische groei.

Nederland neemt in Europa een middenpositie in, zowel als het gaat om overdracht bij nalatenschap als bij pensionering. Nederland doet het niet slecht, maar het kan beter. Zo heffen Duitsland en het Verenigd Koninkrijk geen belasting bij overdracht van familiebedrijven. En België biedt de mogelijkheid van een belastingvrije overdracht bij pensionering."

Bron: KPMG