In een levenstestament leggen mensen vast wie hun belangen behartigt wanneer zij daar zelf niet meer toe in staat zijn. Steeds meer mensen weten de weg naar de notaris te vinden om hun levenstestament te laten opmaken. Het levenstestament biedt de mogelijkheid om de regie te houden over het leven, ook als iemand zelf niet meer in staat is te handelen vanwege ziekte of als gevolg van een ongeval.

In een levenstestament geeft iemand een volmacht aan een persoon in wie hij of zij het volste vertrouwen heeft. Deze vertrouwenspersoon mag in zijn of haar naam bepaalde financiële handelingen verrichten, bijvoorbeeld het regelen van bankzaken en het doen van belastingaangifte.

Daarnaast kan in het levenstestament worden vastgelegd wat er in bepaalde situaties moet gebeuren. Zoals wel of niet behandelen bij ziekte en wensen ten aanzien van het levenseinde. Het levenstestament biedt ook ruimte voor hele praktische zaken, zoals de verzorging van huisdieren.

Financieel misbruik

Volgens de KNB is het geregistreerde levenstestament een goede waarborg tegen financieel misbruik mits daarin is vastgelegd dat de vertrouwenspersoon ook verantwoording moet afleggen aan een toezichthouder. Regelmatige, officiële verantwoording over de stand van de financiën verkleint het risico op ongeoorloofde uitgaven. Het is om die reden verstandig om in het levenstestament altijd een toezichthouder te benoemen. Steeds meer notarissen vervullen binnen dit toezichthouderschap een actieve rol.

Nora van Oostrom (woordvoerder KNB): "Wij merken een toenemende behoefte bij mensen om regie te houden in geval van verminderd verstandelijk vermogen of bij ziekte. De gedachte dat zaken voor de toekomst geregeld worden zoals mensen dit zelf willen, geeft rust en ontzorgt. Het geregistreerde levenstestament met volmachten en toezichthouder is daarbij de beste garantie. Zeker wanneer binnen de familie en de omgeving breed bekend is dat een levenstestament is geregistreerd."

Uit recent onderzoek (Movisie juni 2014) blijkt dat financieel misbruik van ouderen in veel gevallen wordt gepleegd door naaste familie zoals de (ex-)partner, kinderen en kleinkinderen. Vooral alleenstaande vrouwen boven de 70 jaar zijn kwetsbaar.

Een register

Sinds april 2013 heeft iedereen de mogelijkheid om zijn of haar levenstestament via het Centraal Levenstestamentenregister (CLTR) te laten registreren. Dit doet de notaris die de akte heeft opgesteld. Het voordeel hiervan is dat het extra zekerheid geeft dat er sprake is van een geldig levenstestament.

Tot nu werden alleen ‘gewone' testamenten geregistreerd. Het verschil tussen een testament en een levenstestament is dat in een testament wordt vastgelegd wat er na het overlijden met iemands nalatenschap moet gebeuren. Een testament werkt pas als iemand overlijdt, terwijl een levenstestament tijdens het leven ingaat en is bedoeld voor de situatie waarin men zelf niet meer in staat is te handelen.

Speerpunt overheid

Staatssecretaris Van Rijn van Volksgezond, Welzijn en Sport (VWS) heeft het misbruik van ouderen tot speerpunt van beleid gemaakt met het actieplan ‘Ouderen in veilige handen'. Een van de actiepunten is het voorkomen en terugdringen van financiële uitbuiting van ouderen. Het ministerie ziet hierin een belangrijke rol weggelegd voor de notaris.

Bron: Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie