In het verre verleden waren er verschillende corporaties die een voorziening groot onderhoud hebben gevormd. Sinds 1998 (het Baksteenarrest) kunnen voorzieningen (fiscaal) gevormd worden als voldaan wordt aan drie criteria:

1. de kosten vinden hun oorsprong in het verleden;
2. de kosten zijn duidelijk toe te rekenen; en
3. er is een redelijke mate van zekerheid dat de toekomstige uitgaven ook gemaakt (gaan) worden.

Verschillende corporaties vormden ook voor de opgetreden slijtage bij de verschillende bedrijfsmiddelen een voorziening. Dit was tot 2016 nooit een probleem. Echter, in 2016 heeft de Belastingdienst een notitie geschreven en verspreid waarin zij aangaf dat een voorziening alleen gevormd mag worden als de toekomstige onderhoudsuitgaven in een bepaald jaar zich meer dan gemiddeld zouden voordoen. Deze zogenoemde piekvereiste werd vanaf toen voor de Belastingdienst de toets of er wel of niet een voorziening gevormd mocht worden.

Ook Stichting Woonbedrijf heeft in de aangifte vennootschapsbelasting 2016 een fiscale onderhoudsvoorziening gevormd. De Belastingdienst heeft naar aanleiding van de ingediende aangifte een boekenonderzoek ingesteld. Nadat de Belastingdienst had vastgesteld dat de corporatie meer had voorzien dan alleen de onderhoudspiek op organisatieniveau, heeft de inspecteur de voorziening uit de opgelegde aanslag gehaald.

Stichting Woonbedrijf en de Belastingdienst hebben vooraf wel overeenstemming bereikt over de hoogte van de voorziening. Hierdoor stonden de feiten niet meer ter discussie, en hoefden de rechters alleen te kijken naar de zuivere rechtsvraag. Hiermee waren ze snel klaar: de voorwaarden van het Baksteenarrest gelden nog steeds en er is geen enkele grond voor de piekvereiste.

Kwaliteit van voorziening stevig beoordeeld

De ervaringen van Stichting Woonbedrijf leren dat niet iedere corporatie zo maar een voorziening kan opvoeren op basis van de onderhoudsbegroting. Ankie Moonen, financieel strateeg bij Stichting Woonbedrijf: "Zo simpel is het helaas niet. Uitgangspunt is dat de corporatie de voorziening goed kan onderbouwen. Aan de basis van onze voorziening liggen gedetailleerde, technische complexanalyses ten grondslag die iedere 3 jaar complexgewijs worden herzien. De uitkomsten hiervan worden weer vastgelegd in de zogenoemde O-prognose. Deze O-prognose vormen samen met de TCA-rapporten de input voor de berekening van de voorziening."

Moonen vervolgt: "Het boekenonderzoek van de Belastingdienst was zowel voor ons als voor de Belastingdienst een intensief proces dat jaren geduurd heeft. Zeer gedetailleerd moesten de posten uit de steekproef worden onderbouwd. De kwaliteit van de voorziening wordt dus echt stevig beoordeeld."

Gelijke behandeling alle corporaties

De overkoepelende organisatie van corporaties Aedes stelt dat het belang van de rechtbankuitspraak voor de sector erg groot is. "Door de omvangrijke onderhoudswerkzaamheden en de lange levensduur van vastgoed zal de uitspraak grote gevolgen hebben." Aedes heeft zich er eerder hard voor gemaakt dat iedere corporatie gelijk behandeld zou worden in dit traject. Met een ‘voorziening groot onderhoud’ kan een corporatie immers haar fiscale last beter plannen.

Aedes is positief dat de Belastingdienst nu aan sommige corporaties een standaard-VSO (vaststellingsovereenkomst) aanbiedt. Het is echter onwenselijk dat dit selectief en niet transparant gebeurt, het risico ontstaat dat gelijke gevallen ongelijk behandeld worden, zo redeneert de overkoepelende organisatie. Aedes pleit omwille van de rechtsgelijkheid voor een voor alle corporaties toegankelijke overeenkomst.

Aedes wijst er tenslotte fijntjes op dat als corporaties uiteindelijk geen voorziening mogen vormen, dat eenmalig een groot VpB-voordeel kan hebben vanwege de ATAD-regeling. Dan valt namelijk de voorziening vrij waardoor de toegestane renteaftrek fors hoger wordt.

Bron: Aedes