De volgende casus geeft daar antwoord op:

Een dochter is in november 2021 40 jaar geworden. Zij heeft in september een bod uitgebracht op een woning. Haar moeder wil haar graag een handje helpen en heeft in diezelfde maand een schenking van € 105.000 gedaan voor de aankoop van de eerste woning (tot nu toe huurt ze). Helaas was haar bod niet hoog genoeg en heeft ze in 2021 geen woning kunnen kopen.

Is de schenking dan nog wel belastingvrij? Bij de schenkingsvrijstelling voor de eigen woning mag tot een bedrag van € 105.302 (2021) en € 106.671 (2022) vrij van schenkbelasting worden geschonken, op voorwaarde dat de schenking wordt gebruikt voor de eigen woning. Dat kan zijn:

• voor de aankoop van de eigen woning;
• voor de verbouwing of verbetering van de eigen woning;
• voor de aflossing van de eigenwoningschuld; of
• voor de afkoop van erfpacht.

De ontvangende partij – de dochter – moet in de aangifte schenkbelasting een beroep doen op de schenkingsvrijstelling voor de eigen woning. Deze bijzondere vrijstelling geldt echter alleen tot en met de 40e verjaardag. Als een schenking daarna wordt ontvangen, geldt de schenkingsvrijstelling voor de eigen woning niet.

In dit geval is er iets bijzonders aan de hand. De moeder heeft geschonken voordat haar dochter 40 werd, maar de dochter kan het geschonken bedrag pas gebruiken voor de eigen woning nadat zij 40 is geworden. Is dat dan geen probleem?

In art. 5 Uitvoeringsregeling schenk- en erfbelasting zijn de voorwaarden voor toepassing van de schenkingsvrijstelling voor de eigen woning nader uitgewerkt. Een van de voorwaarden is dat het geschonken bedrag uiterlijk in het tweede kalenderjaar volgend op het jaar waarvoor een beroep op de verhoogde vrijstelling is gedaan, is besteed voor de eigen woning.

Als de dochter in 2022 of 2023 een woning koopt en het geschonken bedrag besteedt voor de aankoop van deze woning, dan kan zij voor het jaar 2021 een beroep doen op de schenkingsvrijstelling.

Aangifte schenkbelasting

Als de dochter gebruik wil maken van de schenkingsvrijstelling voor de eigen woning, moet zij vóór 1 maart van het jaar volgend op het jaar waarin de schenking heeft plaatsgevonden, dus vóór 1 maart 2022, aangifte doen. Als zij de schenking onverhoopt niet tijdig gebruikt voor een eigen woning, moet zij dit uiterlijk 31 mei van het derde kalenderjaar volgend op het jaar waarvoor een beroep op de verhoogde vrijstelling is gedaan, dus vóór 1 juni 2024, bij de Belastingdienst melden. Er zal dan alsnog schenkbelasting betaald moeten worden.

Een voorwaardelijke schenking kan in een dergelijk geval uitkomst bieden. De schenker stelt als voorwaarde dat de schenking binnen een bepaalde periode moet worden gebruikt voor de eigen woning. De schenking vervalt als niet aan de voorwaarde is voldaan.

Belang voor de praktijk

In het onderdeel Wonen van het Coalitieakkoord 2021-2025 is opgenomen dat de verhoogde schenkingsvrijstelling in verband met een eigen woning in de komende kabinetsperiode (in 2024) wordt geschrapt. Naar aanleiding van het Coalitieakkoord 2021-2025 hebben Tweede Kamerleden de vraag gesteld of het mogelijk is om de jubelton eerder af te schaffen.

Op 14 januari 2022 heeft minister Kaag van Financiën in antwoord op de Kamervragen aangegeven dat eerder afschaffen op technische problemen stuit. De jubelton is onderdeel van de aangifte schenkbelasting. Bij het afschaffen van deze schenkingsvrijstelling moet het onderdeel uit de aangifte worden verwijderd. De aanpassingen in de aangifte en in de achterliggende systemen vragen tijd en capaciteit van de Belastingdienst. In 2022 is de beschikbare capaciteit nodig voor afronding van de overgang naar een nieuw systeem voor de schenk- en erfbelasting.

De benodigde capaciteit is beschikbaar vanaf 2023. Dit maakt volgens de minister verwijdering pas mogelijk met ingang van 1 januari 2024.

Lees ook het thema Schenkingsvrijstelling eigen woning.

Bron: Legal, Compliance & Tax Nationale-Nederlanden