Fiscale regels rondom de eigen woning moeten worden versimpeld. Door bijvoorbeeld woningbezit en de daaraan gekoppelde schulden fiscaal van box 1 (belastbaar inkomen uit werk en woning) naar box 3 (sparen en beleggen) te verhuizen, zoals De Nederlandsche Bank (DNB) eerder al voorstelde, zouden de regels niet alleen eenvoudiger, maar ook beter controleerbaar worden, meent een meerderheid van de financieel adviseurs. Daarmee zou ook de hypotheekrenteaftrek verdwijnen.
Het Verbond van Financiële Beroepsorganisaties (VFBO) hield een enquête onder ruim 10.000 financieel adviseurs. Daaruit kwam naar voren dat 86 procent voorstander is van het aanpassen van de regels. Vooral de complexiteit van de huidige regelingen is punt van kritiek.
Volgens VFBO-vicevoorzitter Anneke Janssen is het exacte fiscale verleden rond de eigen woning vaak lastig te herleiden en zeker bij partners die ieder een eigen verleden hebben. De eigenwoningregeling is daarmee complex, niet doelmatig, oncontroleerbaar en in de praktijk onuitvoerbaar. "Bovendien maakt die complexiteit advies onnodig ingewikkeld en daarmee onnodig kostbaar", aldus Janssen. Onderzoeken in opdracht van het ministerie van Financiën naar de werking van de fiscale regeling onderschrijven volgens de VFBO deze conclusie.
Ruim 70 procent van de adviseurs denkt dat de overheveling van het woningbezit van box 1 naar box 3 de oplossing is. De eigen woning dient in box 3 wel een aparte behandeling te krijgen, bijvoorbeeld door vrijstelling van de overwaarde van de woning. Daarnaast zou een aparte heffingskorting voor eigenwoningbezitters soelaas bieden.
Fiscale compensatie voor huiseigenaren is volgens de adviseurs noodzakelijk omdat anders de extra woonlasten stevig oplopen. Voor starters gaat het dan gemiddeld om 130 euro per maand. Gepensioneerden zouden anders maandelijks in doorsnee 235 euro meer kwijt zijn. Experts van het VFBO hebben daartoe diverse scenario’s doorgerekend. Volgens de VFBO moet de eigenwoningregeling door de politiek met voorrang worden vereenvoudigd.
In een door het VFBO georganiseerde paneldiscussie gaf Tweede Kamerlid Steven van Weyenberg van D66 een eerste politieke reactie op de uitslag van de enquête. Zijn partij wil de eigen woning in box 1 houden. "We willen belastingen en toeslagen over een breed front vereenvoudigen. Wij willen dat niet beperken tot alleen kopers maar ook huurders daarin betrekken", was zijn reactie.
Peter Kavelaars, hoogleraar Fiscale Economie aan de Erasmus Universiteit, vindt die keuze niet juist. “Box 1 is er voor inkomen uit arbeid. De woning hoort in box 3.” Namens het VFBO drong Paul van der Ploeg bij de politiek aan op urgentie. “We moeten niet wachten op een grote hervorming. De eigenwoningregeling moet met voorrang worden vereenvoudigd.”
Aanbevelingen voor de politiek
Concreet adviseert het VFBO een nieuw kabinet om zeven wijzigingen in de fiscale wetgeving rond eigenwoningbezit en -schulden door te voeren:
- Verhuis de eigen woning en de eigenwoningschuld van box 1 naar box 3;
- Neem een extra vrijstelling op voor de overwaarde eigen woning in box 3 (met maximum);
- Definitie van overwaarde eigen woning = WOZ minus álle box 3-schulden;
- Er is geen overgangsrecht (ook bestaand overgangsrecht vervalt);
- Regime voor kapitaalverzekeringen eigen woning vervalt (idem voor spaarrekeningen en beleggingsrechten eigen woning);
- Compenseer voor verlies hypotheekrenteaftrek in de vorm van een generieke, extra heffingskorting voor eigen woningbezitters (% van WOZ-waarde, met maximum);
- Overweeg om de ingangsdatum uit te stellen (bijvoorbeeld tot 1-1-2031), zodat belastingplichtigen tijd krijgen zich hierop voor te bereiden.
Volgens het VFBO leveren deze aanbevelingen grote voordelen op, waaronder een sterke vereenvoudiging van de fiscale regelgeving, een afnemende fiscale sturing van de woningmarkt en een stimulans voor de eigenwoningbezitter om álle woningschulden af te lossen.
DNB kwam eerder dit jaar met het plan om huizenbezitters net zo veel belasting over hun eigen huis te betalen als ze betalen over hun spaargeld als oplossing voor de ontstane scheve verhoudingen op de woningmarkt. DNB wil dat er in de toekomst geen belastingverschillen meer bestaan tussen het huren en kopen van een huis.
De Vereniging Eigen Huis (VEH) noemde het destijds onbegrijpelijk dat DNB met een dergelijk plan kwam om de kloof tussen koop en huur te dichten. Volgens de belangenorganisatie voor huiseigenaren zou juist gekeken moeten worden naar verlaging en regulering van de huren in de vrije sector. In het plan wordt volgens de VEH ook voorbijgegaan aan de lasten en financiële risico’s die een huiseigenaar loopt.
Bron: ANP/VFBO