Bijzonder hoogleraar toezicht Femke de Vries stelt dat politieke en economische belangen kunnen botsen met onafhankelijk toezicht. Maar straks krijgt de Belastingdienst een nieuwe toezichthouder, de rijksinspectie, die onderdeel is van Financiën. "Inspectie en dienst onder één ministerie draagt niet bij aan bereidheid om op te treden", schrijft zij in een expertstuk in het FD.
Vorige week kondigden staatssecretarissen Hans Vijlbrief en Alexandra van Huffelen van Financiën aan een nieuwe toezichthouder in het leven te roepen. De nieuwe inspectie voor Belastingen, Toeslagen en Douane gaat toezien op de Belastingdienst. Het besluit volgt op het advies van drie externe deskundigen.
De deskundigen schrijven dat het tijd is voor 'extern toezicht als tegenkracht en kritische vriend'. "Maar wie kijkt hoe de kritische vriend op pad wordt gestuurd, vraagt zich af hoe stevig die tegenkracht zal zijn als het toezicht binnen een rijksinspectie wordt ondergebracht", merkt De Vries op. Bij haar artikel schrijft de tekenaar Hein de Kort in zijn illustratie het belangenconflict kernachtig: "Toezicht: Wij van Belastingdienst adviseren Belastingdienst."
De nieuwe toezichthouder wordt onderdeel van het ministerie van Financiën, hetzelfde ministerie als dat waar de Belastingdienst ook onder valt. De Vries: "Dat terwijl het toezicht ook kijkt naar de aansturing van de Belastingdienst door dat departement. Juist die aansturing kan leiden tot druk op de kwaliteit van de Belastingdienst, door andere politieke belangen voor bewindspersonen."
De hoogleraar haalt de bulgarenfraude aan als voorbeeld waar het onder politieke druk mis ging met het te harde optreden van de Belastingdienst in de latere toeslagenaffaire. In dit soort zaken is het van het grootste belang dat de toezichthouder daadwerkelijk onafhankelijk is en buiten het departement staat. Daar zijn genoeg goede voorbeelden van: de Autoriteit Consument & Markt, de Nederlandse Zorgautoriteit en de Autoriteit Financiële Markten zijn allen zelfstandige bestuursorganen die niet hiërarchisch ondergeschikt zijn aan een minister.
"Beter zou zijn de inspecties te vervangen door zelfstandige bestuursorganen. Met minder controle door het departement en meer onafhankelijk toezicht", besluit De Vries haar verhaal in de krant.
Bron: FD
Informatiesoort: Nieuws
Rubriek: Belastingrecht algemeen